Gençleşmek Çok Kolaymış
Yürümek pek çok kişi için yaşamın her anında bir yerlere yetişme telaşıyla sık sık başvurulan bir yöntem. Bu yol, aslında daha sağlıklı bir hayatın da anahtarı.
"Hep grip olmuşum gibi halsizim ve her yerim ağrıyor gibi hissediyorum", günümüzde biz eczacıların hastalarımızdan sıkça duyduğu bu tip yakınmalar, bize fibromiyaljiyi anlatıyor olabilir.
Nedir bu fibromiyalji?
Fibromiyalji, sıklıkla yorgunluk, bilişsel bozukluk, psikiyatrik semptomlar ve çoklu somatik semptomların eşlik ettiği kronik yaygın kas-iskelet ağrısının en yaygın nedenidir. Hastalığın nedeni bilinmemektedir. Toplumda daha çok 20- 55 yaş arasındaki kadınlarda görülmekle beraber, erkeklerde ve çocuklarda da görülebilir, görülme sıklığı yaşla birlikte artar.
Belirtileri nelerdir?
Fibromiyaljinin temel belirtileri, en az üç aydır mevcut olan ve başka herhangi bir tıbbi durumla açıklanmayan genelleştirilmiş ağrı, yorgunluk ve uyku bozukluklarıdır.
Yaygın kas-iskelet ağrısı- Fibromiyaljinin ana belirtisi, çok bölgeli ağrı olarak da adlandırılan kronik yaygın ağrıdır (CWP). Tipik olarak, fibromiyalji hastalarında çeşitli bölgelerde ağrı görülür, bu ağrı bölgeleri kafa, kollar, göğüs, karın, bacaklar, sırtın üst kısmı, sırtın alt kısmı ve omurgayı (kalçalar dahil) içerebilir.
Bazen ağrı başlangıçta sıklıkla boyun ve omuzlarda lokalize olabilir. Hastalar tipik ağrıyı, ağırlıklı olarak kaslarda tarif ederler.
Yorgunluk ve uyku bozuklukları
- Orta ila şiddetli kalıcı yorgunluk ve uyku bozuklukları fibromiyalji tanısının temel özellikleridir. Görece küçük aktiviteler ağrıyı ve yorgunluğu şiddetlendirir ancak, uzun süreli hareketsizlik de semptomları artırır. Hastalar sabahları serttir ve 8 ila 10 saat uyumuş olsalar bile kendilerini tazelenmemiş hissederler. Fibromiyaljili hastalar karakteristik olarak "hafif" uyurlar, sabahın erken saatlerinde sık sık uyanırlar ve tekrar uyumakta güçlük çekerler. Yaygın bir söylem "Ne kadar uyursam uyuyayım, sabah üzerimden bir kamyon geçmiş gibi hissediyorum"dur. Yorgunluk, devam eden fiziksel ve / veya duygusal tükenmişlik hissini de beraberinde getirir.
.png)
Bilişsel bozukluklar
- Bilişsel bozukluklar hastaların çoğunda mevcuttur ve genellikle "fibro sis" olarak adlandırılır. Hastalar tipik olarak sorunlarını, dikkatli ve hızlı düşünce değişiklikleri gerektiren görevleri yapmakta güçlük çekmek olarak tanımlarlar.
Bu ana semptomların yanı sıra fibromiyalji hastalarında depresyon, anksiyete bozuklukları, bipolar bozukluk, posttravmatik stres bozukluğu gibi rahatsızlıklar genel popülasyona göre daha yaygındır. Baş ağrısı, bu hastaların %50’sinden fazlasında görülür. Bu ağrılar, migren ve gerilim tipi baş ağrısı olarak kendini gösterebilir.
Hastaların kol ve bacaklarında yanma, uyuşma, karıncalanma olarak kendini gösteren parestezi ise bu hastalarda görülen semptomlardandır.
İrritabl bağırsak sendromu fibromiyalji ile ilişkili en yaygın gastrointestinal sendromdur, ayrıca gastroözofajial reflü hastalığı, sistit, ağrılı mesane sendromu, kuru göz sendromu da fibromiyaljili hastalarda sıkça görülebilir. Ortostatik hipotansiyonun ana belirti olarak görüldüğü otonom sinir sistemi disfonksiyonu da bu hastalarda yaygındır.
Hastaların bir kısmında ışık, ses, hava durumu değişikliklerine karşı hassasiyet vardır. Hastalar fiziki muayenede ağrı notkatalarına basıda hassasiyet gösterirler.
Tanı koymak için fiziki muayenenin yanısıra tam kan sayımı, CRP, ESR testleri yaptırarak ağrının inflamatuar özellik taşıma ihtimali ekarte edilmelidir.
Fibromiyalji tedavisi nasıl olmalıdır?
-Egzersiz, fibromiyaljili hastalarda önce miyaljiyi artırsa da, kan akımını ve kas gücünün artmasını sağladığı için fayda gösterir. Hafif aerobik programları veya spesifik kardiyo programları tercih edilmektedir.
-Uyku problemleri de beraber görüldüğünden uyku hijyeni/rutinine, uyku öncesi dijital detoksa, karanlıkta uyumaya, ergonomik yatak seçimine dikkat edilmelidir.
-Fibromiyalji hastaları ağrı kesici ilaçlardan çok az fayda elde ettikleri için, ağrı kesici kullanımı tercih edilmez.
-Hastalarda tedavi trisiklik antidepresanlar (Amitriptilin), seratonin norepinefrin geri alım inhibitörleri (Duloksetin, venflaksasin, milnasipran) ile sağlanır.
-Ağrıya ek olarak şiddetli uyku bozukluğu olan hastalarda (amitriptiline cevap yoksa) antikonvülsan olan gabapentin veya pregabalin hekim tarafından tedaviye eklenebilir.
.png)
Ecz. Zeynep Aksoy
Kaynaklar
Ecz. Zeynep Aksoy
Yürümek pek çok kişi için yaşamın her anında bir yerlere yetişme telaşıyla sık sık başvurulan bir yöntem. Bu yol, aslında daha sağlıklı bir hayatın da anahtarı.
Down Sendromlu Bireyler Spor Aktivitelerine Yönlendirilmeli
Yaşın ilerlemesiyle birlikte işitmede ve bilişsel becerilerde değişiklikler ortaya çıkmaya başlıyor. Tıbbi hastalıklar, psikolojik faktörler, görme ve işitme bozuklukları gibi duyusal eksiklikler yaşa bağlı bilişsel gerilemeyi hızlandırabiliyor.
Ruh sağlığınız için denge şart: Beden, iş ve başarı, ilişkiler ve gelecek beklentilerinize eşit enerji harcayın.
Vazgeçememenin Ağır Yükü: Concorde Sendromu
Sağlıklı yaşam tarzı ve beslenme konusunda gündemde yer alan birçok trend arasından "sezgisel beslenme", kişinin yemekle olan ilişkisini geliştirmeye odaklanan bir yaklaşım olarak ön plana çıkıyor.