Ecz.Esra Haneci Gerçeker 

Balkanlar'dan gelen soğuk hava yerini Afrika'dan gelen sıcak hava dalgasına bırakmış; deniz-havuz sezonu açılmış, tatil planları hazırlanmışken bir eczacı olarak bu sezonda başınıza sıklıkla gelebilecek hastalıklara karşı uyarmak, korunma yolları hakkında önerilerde bulunmak bize düşer değil mi?

Kadınların hemen hemen yarısından çoğu tüm hayatları boyunca mutlaka bu hastalıkla karşı karşıya gelmiştir. Mücadelede aslolan düşmanı tanımaktır, öyleyse ne dersiniz bir göz atalım:

Sistit Nedir?     

Latince sist(cyst) idrar kesesi(mesane)anlamına gelir,sistit ise mesanenin enfeksiyonu yani iltihabi durumudur.Sistit mikrobik bir enfeksiyon sebebiyle oluşabileceği gibi kimyasal irritanlar,tahriş ya da travmatik bir doku zedelenmesiyle de oluşabilir.Bu sebeplerden oluşan sistite amikrobik sistit diyoruz.

Neden Hep Kadınlar?

Mesane ile idrar çıkış deliği arasındaki kanala idrar kanalı yani üretra (urethra)adı verilir. İşte bu kanal kadın anatomisinde erkeklere göre daha kısa olduğundan enfektif dış etkilere ve tahrişe daha açıktır. Bu yüzdendir ki kadınlarda SİSTİT görülme sıklığı erkeklere nazaran 10 kat daha fazladır.

Bunun dışında sistit, bebeklerde, küçük çocuklarda, bekar evli farketmeksizin tüm kadınlarda, sıklıkla hamilelerde, çok nadirde olsa erkekler de görülebilir.

Ben Sistit Mi Oldum ?

Sistitin en önemli belirtisi idrar yaparken yanma hissi ve sık idrara çıkmaktır. Kişi sık sık idrara sıkışmasına rağmen idrarını yaparken zorlanır ve acı duyar. Hatta bazı kişilerde idrarını kaçırma, tuvalete yetişememe (üriner inkontinans) görülebilir. Bu duruma karnın alt bölgesi kasık dediğimiz bölümde yer yer bele vuran ağrılar eşlik eder. Yine idrar kokusunun değişmesi, renginin bulanıklaşması SİSTİT habercisidir.

Bazen bu belirtilere hemorajik sistit olarak tanımladığımız idrarda kan görülmesi de eşlik edebilir. Daha ilerlemiş bir enfeksiyon tablosu çizecek olursak kusma, ateş, mide bulantıyla seyreden sistit, böbreklerde iltihabi durum oluştuğunu düşündürebilir.

Sistit Türleri

Oluşum nedenine göre idrar kesesi iltihabı 2 çeşittir.

Mikroorganizmalar tarafından oluşuyorsa mikrobik sistit,

Mikroorganizmalar olmaksızın oluşuyorsa amikrobik sistit adını alır.

Mikrobik sistite yol açan başlıca etken halk arasında da koli basili olarak bilinen E.coli'dir. Diğerleri ise stafilokok ve enterobakterlerdir. Normalde idrarın asidik yapısı ve akım hızı burada bakteri kolonizasyonunu engeller fakat idrar yapamama, asiditesinin yükselmesi gibi nedenlerle zararlı bakteriler hızla kolonize olur ve sistit oluşur .İşte bu yüzdendir ki havuz ve deniz sezonunda mikrobik sistite steril olmayan havuzlar, plajlar ve kişisel hijyen eksikliği nedeniyle daha çok rastlarız..

Amikrobik sistit ise idrar yolu ve kesesinin tahrişi ve zedelenmesiyle ortaya çıkar. Yine havuzlarda sterilizasyon için kullanılan klor bazı kişilerde idrar yolunda tahriş ve ödeme neden olmakta bu da sistite zemin hazırlamaktadır. Aynı zamanda sistite yatkınlığı olan hassas kişilerde baharatlı yiyecekler, yumurta, çikolata gibi besinler sistiti tetiklemektedir. Bunun dışında yeni evlenenlerde ya da ilk cinsel deneyim sonrasında amikrobik sistit oluşabilir.

Hemorajik sistit dediğimiz ise idrar kesesine kolonize olmuş zararlı bakterilerin idrar yolu duvarına penetrasyonu ve burada damar yapısını bozup kanamaya neden olmasıdır, böylece kişi idrarını kanlı görür.

Doktorunuzun yapacağı ürolojik,jinekolojik muayene,kan ve idrar testleri hastalığın tam teşhisini koyacaktır.

Sistit Tedavisi

Sistit tedavisi genellikle antibiyotik ve idrarını temizleyici ilaçlar bunun yanında semptom giderici ağrı kramp giderici ilaçların kombinasyonuyla yapılır. Kişinin penisilin alerjisi yoksa penisilin türevi antibiyotikler ya da sefolosporin grubu antibiyotikler sistitte en çok reçetelenen antibiyotiklerdir.

TEKRARLAYAN SİSTİTLERDE BİR ECZACI TAVSİYESİ:

Bünyesel yatkınlık, düzensiz yaşam tarzı, sigara ve alkol tüketimi, kişisel hijyene dikkat etmeme, idrara çıkma isteğini sürekli erteleme, az su içme, banyoda çok köpüklü kokulu kimyasalı bol deterjan şampuanlar kullanma tekrarlayan sistitlerin başlıca sebepleridir.

Genital bölge temizliği intim likit dediğimiz pH seviyesi sadece genital bölgenin asiditesine göre ayarlanmış sıvılarla, ılık suyla ve önden arkaya doğru yapılmalıdır.

Havuz yerine daha çok deniz tercih edilmeli ve hijyenik şartlarda olduğuna emin olunmalıdır.

Tekrarlayan sistitten muzdaripseniz şöyle bir öneride de bulunabilirim: "Cranberry meyvesi ve C vitamini kombinasyonu"

Cranberry meyvesindeki Proantosiyonidin denilen bitkiye kırmızı rengini veren madde bakterilerin mesaneye tutunmasını engeller ve kandaki hippurik asit miktarını artırır bu da idrar dezenfeksiyonunu sağlar. C vitaminiyle ise hem bağışıklık sistemi güçlenir hem de bir diğer adı askorbik asit olan c vitamini idrar asiditesini artırarak bakterilerle mücadeleye katkı sağlar. Günde 2 defa tok karnına alınacak bu kombinasyonla tekrarlayan inatçı sistitten kurtulmak olasıdır.

İşte kısaca bir sistit meselesi..

Daha ayrıntılı bilgi için en yakın sağlık danışmanınız eczacınız köşe başında..

Sağlık ve mutlulukla kalın..