“Binlerce Çeşit İçecek Hazırlama” Serüveni Başlasın!

“Binlerce Çeşit İçecek Hazırlama” Serüveni Başlasın!

Ecz. Sara POUR

 

Bölüm-1

Hatırlarsanız bitkisel ilaç kullanılarak insanları tedavi etme biliminden bahsederken fitoterapi kelimesini şöyle tanımlamıştık;

Fitoterapi, iyileştirici özellikteki bitki kısımlarından (drog) hazırlanan tıbbi çaylar veya standardize edilmiş bitki ekstrelerinden hazırlanan, kapsül, tablet, şurup, draje, pomat gibi farmasötik formlarda bitkisel ilaçlar ile uygulanan bir tedavi şeklidir.”

Günümüzde bitkisel çayların birçoğu hoş lezzetleri için (elma, kuşburnu, adaçayı vb) tüketilmekte, diğer bir kısmıysa genel sağlığımızı koruma amaçlı (antioksidan etkili) ya da günlük rahatsızlıkların giderilmesinde (soğuk algınlığı, yorgunluk, hazımsızlık, kabızlık, diğeri, uykusuzluk vb) kullanılmaktadır.

İşte bugün sizlere Fitoterapinin çok önemli bir uygulaması olan bitkisel tıbbi çayların ne olduğu, istediğimiz etkiyi alabilmek için nasıl demleyip, nasıl kullanmamız gerektiği hakkında epey bilgi vereceğim.

Bitkisel Çay Nedir?

Bitkisel çay, Camellia sinensis (siyah, yeşil, beyaz ve oolong çayların elde edildiği kaynak) bitkisinden türetilmediği için teknik olarak gerçek bir çay olmayan bu bitkisel karışım, hemen hemen her bitkiye ait çeşitli yaprak, meyve, ağaç kabuğu, kök veya çiçeklerinin demlenmesinden hazırlanır.

Bitkisel çaylar çok uzun bir süredir var olmalarına rağmen, son on yılda sayısız zihinsel, duygusal ve fiziksel sağlık yararları sayesinde popülerlik kazanmıştır. Giderek artan stresli ve kaotik bir dünyada, bitki çayları, bütünsel bir yaklaşımla sağlıklı yaşama odaklanma fırsatını bize sunuyor.

Bitkisel Çayın Faydaları

Bitkiler kadar çok sayıda, rengarenk faydaları vardır.

Papatya ve lavanta çayı sakinleştirici etkisiyle, nane çayı sindirime yardımcı oluşuyla, rezene çayı emziren annelerde süt arttırıcı etkisi ile, melisa çayı sinirleri gevşetip, stresi azaltabilmesi ile, ısırgan otu çayı karaciğer ve böbrekleri temizleyebilmesi ile hep yanımızda olmuşlardır. Kısacası kimi çaylar soğuk algınlığı semptomlarını yatıştırmaya ve halsizliğimizi üzerimizden atmaya yardımcı olurken, kimileri ise stresi, kaygıyı ve gerginliği azaltmaya, destek olur. Demem o ki, her yaşam tarzını, her tat tercihini ve her sağlık hedefini tamamlayan bir bitki çayı vardır.

Bitkisel Çayların Yan Etkileri Olabilir Mi?

En başta bunu netleştirelim ki, her şeyin bilgisizce ve bilinçsizce kullanımı maalesef ciddi sorunlara yol açabilir. Bitkiler her ne kadar masum gözükse de, Paracelsus söylediği gibi “Zehir ile ilacı ayıran tek şey dozdur”. Bunu sakın unutmayalım.

Konumuza geri dönecek olursak, bitkisel çayların bilinçli olarak tüketildiği ülkelerde, genelde fitoterapi eğitimi almış hekimin önerisi ile eczacı gözetiminde, eczanelerden temin edilir.

Maalesef ülkemizde tıbbi çayların kullanımında tam bir kontrol olmamakla birlikte, aktarlardan alınan bitkisel çayların ve aktarların tedavi önerileri ile gelişigüzel kullanılmaktadır. Halbuki, tıbbi çayların hazırlanmaları, saklanma koşulları ve tedavi amaçları bilimsel kriterlere uygun olarak ezacılar tarafından bilgilendirilmelidir. Eczacılar aldıkları eğitimler ışığında, ister bitkisel ilaçlar olsun, isterse kimyasal ilaçlar konusunda tam bir danışmanlık yapabilme yetkisine sahiptir.

*O zaman kullanmadan önce lütfen eczacınıza danışın.

Bitkisel Çay Nasıl Demlenir?

Çayların kullanıma hazırlanmasında, içerdiği bitkilerin (drogların) özellikleri göz önünde bulundurularak, İnfüzyon (demleme), dekoksiyon (kaynatma) ve maserasyon (bekletme) olarak üç yol tercih edilir.

İnfüzyon (demleme): Ortalama olarak bir yemek kaşığı kurutulmuş çiçekler veya ince yaprakların üzerine, bir çay fincanı kadar kaynar su eklenilir, kullanılan demlik veya fincanın ağzı kapatılır ve 5‐10 dk bekletilir. Sonra süzülür ve tüketilir. (Ihlamur, papatya, nane, adaçayı gibi)

Dekoksyon (kaynatma): Ortalama olarak bir yemek kaşığı kurutulmuş kabuk, kök, tohum veya meyva gibi sert içerikli çay karışımları üzerine, belli miktar soğuk su konulur ve kaynatılır. Kaynamaya başladıktan sonra 5-10 dakika süre ile kısık ateşte kaynatılmaya devam edilir. (Kaynatma işlemi bitkinin fiziksel özelliklerine göre 10-30 dk arasında değişebilir.) Sonra süzülür ve tüketilir. (Tarçın ve karanfil gibi)

Maserasyon (bekletme): Ortalama olarak bir yemek kaşığı kurutulmuş ve parçalanmış bitki kısımları, kapaklı şişeye doldurulur, üzerine su eklenir ve oda sıcaklığında 5-8 saat bekletilir, belirli aralıklarla çalkalanır, her seferinde kullanılacak miktarlarda süzülür ve tüketilir. Bu arada içmeden önce ısıtabilir veya soğuk olarak içebilirsiniz. (Hatmi, keten tohumu, ebegümeci, kedi otu kökü gibi)

Anlaşıldığı üzere, bitkisel bir çay kullanılırken, hazırlama talimatının bulunması önemlidir.

Çay infüzyon yöntemi ile mi hazırlanacak, yoksa kaynatılmalı mıdır? Kaynatılacaksa ne kadar süre gereklidir? Bunların bilinmesi bitkisel çaydan beklenilen etkinin görünmesi açısından şarttır.

 

Not:

  • Bitkisel çaylar genellikle bir güne yetecek kadar hazırlanır, ancak uçucu yağ taşıyanların her seferinde taze taze hazırlanması gerekir.
  • Çay asla diğer güne bırakılmamalıdır, aksi halde çayın tadı ve etkisi değişebilir.
  • Bitkisel çaylar en çok sıcak tüketilir, ancak tercihlerinize bağlı olarak soğutulup buz ekleyerek de servis edilebilir.
  • Tıbbi çayların etkisini göstermesi için belirli bir süre düzenli olarak kullanılması gerekir. (Günlük kullanılabilir dozu geçmediği sürece herhangi bir sakıncası yoktur) 

 

Doğa, sağlıklı olmamız için elinden geleni her an yapar. Varlığın tek amacı budur. Direnmeyin. Sağlıklı olma yolunda gösterdiğimiz en küçük çaba, hastalanmamamız için yeterlidir.

Henry David Thoreau

 

Sağlıkla aşkla kalın…

 

Kaynaklar

  • Poswal, F. S., Russell, G., Mackonochie, M., MacLennan, E., Adukwu, E. C., & Rolfe, V. (2019). Herbal teas and their health benefits: a scoping review. Plant Foods for Human Nutrition, 74(3), 266-276.
  • Ravikumar, C. (2014). Review on herbal teas. Journal of Pharmaceutical Sciences and Research, 6(5), 236.
  • Chang, S. M., & Chen, C. H. (2016). Effects of an intervention with drinking chamomile tea on sleep quality and depression in sleep disturbed postnatal women: a randomized controlled trial. Journal of advanced nursing72(2), 306-315.
  • Piljac Žegarac, J., Šamec, D., & Piljac, A. (2013). Herbal teas: A focus on antioxidant properties. Tea in health and disease prevention, 129-140.
  • McKAY, D. W., Seviour, J. P., Comerford, A., Vasdev, S., & Massey, L. K. (1995). Herbal tea: an alternative to regular tea for those who form calcium oxalate stones. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics95(3), 360.
  • Chandrasekara, A., & Shahidi, F. (2018). Herbal beverages: Bioactive compounds and their role in disease risk reduction-A review. Journal of traditional and complementary medicine8(4), 451-458.
  • https://tropeaka.com/blogs/the-latest/5-reasons-to-trade-your-coffees-for-herbal-tea
  • https://brewedleaflove.com/herbal-tea-garden/

Ecz. Sara POUR

sara.pour.tr@gmail.com

 

Eczacıdan Sağlık

DİĞER HABERLER
Neden D3 Vitamini ?
İyi Bayramlar..
Sağlıklı Yaşamın Formülü
Concorde Sendromu
Yaşa Bağlı İşitme Azlığı
Down Sendromlu Bireyler
Ruh Sağlığınız İçin Denge Şart
Gençleşmek Çok Kolaymış
Çocuklar Neden Yemek Seçer?
Doktor Yerine Aktara Gidenler İçin Hayati Uyarı
Sahte Gıda Takviyelerindeki Tehlike
Kutlu Olsun...
Prostat Kanseri
6 Portakal Mucizesi
Hangi Vitamin ve Neden?
Vajinal Mantar
Kalp Hastalıklları
Romatizma ve Belrtileri
Mide Yanması Nedir?
Hastalıktan Nasıl Korunurum
Sinüzit nedir?
Yüksek Ateşte Kaçınılması Gereken 7 Hata
Kuru Meyvelere Dikkat!
Çocuklarda Gastrit ve Ülser
Kuru Ciltlere Özel Doğal Savaşçılar!
Gripten Korunmanın Yolu
Bütün Mesele Direncimiz!
Mutlu Yıllar!
Diyabette Bunama Riski
Mucizevi Besin Dağ Çileği

En Çok Okunanlar


Gençleşmek Çok Kolaymış

Yürümek pek çok kişi için yaşamın her anında bir yerlere yetişme telaşıyla sık sık başvurulan bir yöntem. Bu yol, aslında daha sağlıklı bir hayatın da anahtarı.

Yaşa Bağlı İşitme Azlığı

Yaşın ilerlemesiyle birlikte işitmede ve bilişsel becerilerde değişiklikler ortaya çıkmaya başlıyor. Tıbbi hastalıklar, psikolojik faktörler, görme ve işitme bozuklukları gibi duyusal eksiklikler yaşa bağlı bilişsel gerilemeyi hızlandırabiliyor.

Sağlıklı Yaşamın Formülü

Sağlıklı yaşam tarzı ve beslenme konusunda gündemde yer alan birçok trend arasından "sezgisel beslenme", kişinin yemekle olan ilişkisini geliştirmeye odaklanan bir yaklaşım olarak ön plana çıkıyor.