Halk arasında kemik erimesi olarak da bilinen osteoporoz; kemik güçsüzlüğü ve kemik hassasiyeti dolayısıyla kemik kırıkları ile kendini gösteren bir halk sağlığı sorunudur. Toplumda daha çok menopoz sonrasında olan kadınları etkisi altına alan ve giderek yaygınlaşmakta olan bir hastalık olmakla birlikte bilinçlenerek bu hastalığın önüne geçebiliriz!

Osteoporoz Nedeni Nedir?

Kemiklerimiz kalsiyum minerali ve proteinlerden meydana gelen, yenilenebilen bir yapıdan oluşurlar.

Vücudumuzda bir yandan yeni kemiklerimiz oluşurken bir yandan eskilerin yıkımı gerçekleşmektedir. Gelişme ve büyüme çağlarımızda kemik yapımız zamanla artar ve kemikler güçlenir. Fakat ileriki yaşlarda bu kemik yapısında azalma gözlemlenir ve kemik yapımı durur.

Zamanla kemik dokusu zayıflar ve yaş ilerledikçe kemikler incelir. Böylece kemikler güçsüz ve olukça kırılgan bir hale gelir. Bu durumda kemik kaybı genellikle bel kemiklerinde, el bileği kemiklerinde ve kalça bölgesindeki kemiklerde gözlemlenir.

Yani, osteoporoz hastalığında, sanıldığı gibi kemik erimez; kemiğin içindeki destek dokusu güçsüzleşir. İleriki yaşlarda eğer önlem alınmazsa vücuda binen yükler sonucunda ani kırıklar meydana gelebilir.

Osteoporoz Hastalığında Başlıca Belirtiler:

Osteoporozda genellikle ilk belirti olarak hafif bir düşme sonucunda meydana gelen kalça, omurga ve el bileği kırığı dikkat çeker. El kemiği kırıklarına daha çok orta yaşlı insanlarda rastlanır; daha ileriki yaşlı olanlarda kalça kırığına eğilim artmaktadır. Ayrıca omurgadaki kemikler zayıfsa omurlar üst üste binerek ezilebilir ve bu boyunuzun kısalmasına sebep olur; eğer tedavi edilmezse omurga eğilir. Başlangıç olarak çok şiddetli sırt ağrıları çekebilirsiniz ve daha sonra bu ağrılar kronik olarak da ömür boyu devam edebilir. Boy kaybı olduğunda da biraz ağrı çekebilirsiniz. Bunların sonucunda da sırtınızda kamburluk oluşabilir.

Osteoporoz Sonuna yol Sebep Olan Faktörler

Kişilerin yaşlarına, ırklarına, cinsiyete ve hormonal fonksiyonları gibi değiştirilmesi mümkün olmayan faktörlere bağlıdır. Bunlarla birlikte günlük hayattaki hareket düzeyleri, egzersiz, beslenme alışkanlıkları, alkol, sigara, çay ve kahve tüketimi gibi değiştirilebilir faktörlere de bağlı olduğu bilinmektedir. Değiştirebileceğimiz alışkanlıklarımızı, hayat standartlarımızı iyi yönde geliştirerek kemik erimesinin önüne geçebiliriz.

Peki hayat standartlarımızı nasıl iyi yönde geliştirebiliriz;

Öncelikle haftada 2 yada 3 kez az yoğunluklu olarak başlayarak egzersiz yapmaya başlamak, ‘Akdeniz tipi’ denilen meyve ve sebze ağırlıklı beslenmeyi hayatımıza katarak, alkol ve sigarayı hayatımızdan uzaklaştırarak, kahve ve gazlı içecekler gibi içerisinde bol miktarda kafein içeren içeceklerin tüketimini en aza indirerek hayat kalitemizi yukarıya çıkartabilir ve olası bir kemik erimesi probleminin önüne geçebilir veya oluşmasını geciktirebiliriz.

Kemik Erimesi ve Kalsiyum;

Yaşam tarzı değişikliklerinin yanı sıra kemiklerimiz için elzem olan kalsiyum (Ca) mineralinin de sağlıklı seviyede olması gerekmektedir. Bilindiği üzere hayvanlardan elde edilen süt ve süt ürünlerinin içeriğindeki kalsiyum miktarları oldukça yüksektir. Çocukluk çağından itibaren düzenli olarak belirli miktarlarda tüketilmelidir. Kalsiyumu yeterince alamayan çoğunlukla yaşlılarda, iyi beslenemediğinden kalsiyum, takviye olarak günde 1-1.5 gr olarak alınmalıdır. Ayrıca kadınlarda menopoz ve emzirme döneminde ilave kalsiyum da alınabilir.

Kemik erimesi ve D vitamini

Kalsiyumun bağırsaklardan emilebilmesi için D vitamini gereklidir. Derimizde mevcut aktif olmayan D vitamini, güneş ışınları ile aktif hale geçer. Güneşe yeterli maruz kalmamış olanlarda, D vitamini eksikliği görülebilir, bundan dolayı da kalsiyum bağırsaklardan emilemez. Güneş ışığının az olduğu ülkelerde süt, D vitamini ilave edilerek satılmaktadır. Bazı ülkelerde (Suudi Arabistan ve İran gibi) geleneksel olarak vücudun her tarafının giysi ile kapatılması, kadınları da D vitamini eksikliğine sebep olarak osteoporozun kadınlarda çok erken yaşlarda görülmesine neden olmaktadır. Yaşlıların evden fazla çıkmamaları sonucu, güneşe maruz kalamamaları, osteoporozu daha da kolaylaştıran bir diğer faktördür. D vitamini günlük dozu 400-800 IU olmalıdır. Fakat D vitamini vücudumuzda depolanan bir vitamin olduğu için fazlası zararlıdır. Dolayısıyla D vitamini kullanmak için doktorunuza danışabilirsiniz.

Menopoz nedeniyle ortaya çıkan osteoporoz

Kadınlarda menopoz dönemi ile birlikte vücuttaki östrojen hormonu da azalır. Bu hormon kadınlarda kemiklerinin yıkımını önlediği için azalması ile birlikte de osteoporozda hızlanır. Kadınlarda %90 oranında menopoz döneminin başlaması ile birlikte osteoporoz ortaya çıkar. Menopoz dönemindeki kemik kaybı ilk 5 yılda en fazla olmakla birlikte diğer yıllarda giderek azalmaktadır.

Sağlıkla kalın…

Kaynaklar

• Altın, Ebru, et al. "Kadın ve erkek yetişkinlerde osteoporoz bilgi ve farkındalık düzeyinin karşılaştırılması." Türk Osteoporoz Dergisi 20.3 (2014): 98-103.
• http://www.ortopedia.com.tr/kemik-erimesi.html
• https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/osteoporoz-kemik -erimesi/#tedavi-yontemleri

nezahatnaz@gmail.com