Ecz. N. Nazlı OKAY

Önlenebilen bir hastalık olmasına rağmen, rahim ağzı kanseri dünya çapında kadınlarda en sık görülen ikinci kanser tipidir. Maalesef 490.000'den fazla kadına her yıl rahim ağzı kanseri teşhisi konuyor. Rahim ağzı kanserlerinin çoğu Afrika ve Hindistan gibi daha az gelişmiş bölgelerde ortaya çıkmakta ve Türkiye genelinde de en sık görülen sekizinci kanser türü olarak görülmektedir.

NEDEN OLUŞUYOR?

Rahim ağzı kanseri oluşumunu etkileyen faktörler arasında; çok eşlilik, erken yaşta cinsel aktivite, sigara kullanımı, bazı vitaminlerin eksikliği, düşük sosyoekonomik durum, kötü hijyen, immün sistem yetmezliği, ve cinsel yolla bulaşan hastalık öyküsü bulunmaktadır. Cinsel yolla bulaşan Human Papilloma Virüsü (HPV) enfeksiyonu ile bu kanser gelişimi arasında güçlü bir nedensellik ilişkisi bulunuyor. Hatta son zamanlarda yapılan çalışmalarda HPV, bu kanser türü için en önemli risk faktörü olarak kabul ediliyor. Ayrıca HPV enfeksiyonunun akciğer kanseri, yumurtalık kanseri, meme kanseri, penis kanseri gibi diğer kanserlerle de ilişkili olduğu da bulunmuştur.

Genç yetişkinlerin %30-35 kadarı HPV pozitiftir ve hem kadınların hem de erkeklerin %70-80'i cinsel olarak aktif yaşamları boyunca yaklaşık 40 genital HPV tipinden en az biriyle enfeksiyon kapar. Fakat maalesef bu virüsle enfekte olan çoğu insan herhangi bir HPV enfeksiyonunun farkında değildir. HPV ve rahim ağzı kanseri hakkında bilgi eksikliği, sağlığın teşviki ve geliştirilmesi açısından bu konuda farkındalık oluşturmaya ihtiyaç olduğu gerçeğini ortaya koymaktadır.

NASIL ÖNLEYEBİLİRİZ?

Rahim ağzı kanserinin önlenmesi, düzenli jinekolojik muayeneler, yıllık Papanicolaou (Pap) testi ve HPV enfeksiyonunun bulaşmasının önlenmesi yoluyla erken teşhis ve tedaviyi içerir. HPV enfeksiyonunun prezervatif kullanarak önlenmesi özellikle etkili değildir, çünkü kısmen virüs hem deriden hem de mukozal yüzeylerden bulaşabilir ve bulaşabilir. Buna karşılık, 2006 ve 2007'de lisanslanan profilaktik aşılarla birincil önlemenin, hem enfeksiyona hem de rahim ağzı kanserinin hemen öncüllerine karşı etkili olduğu kanıtlanmıştır.

Yapılan araştırmalar, kadınların HPV enfeksiyonu hakkında yetersiz bilgi ve farkındalık eksikliği, sağlık hizmetlerine sınırlı erişim, sadece kadın doktorları tercih etme, jinekolojik muayene konusunda utanma duygusu nedeniyle tarama programlarına düzenli olarak katılmadıklarını bildirmektedir.

‘Amaan benim başıma gelmez!’ diye düşünürsek işimizi şansa bırakmış oluruz. Lütfen, önlenebilecek bir hastalığı, şansa bırakarak bir kanser türüne dönüşmesine sebep olmayalım.

Günümüzde covid-19’a karşı geliştirilmiş aşıların hayat kurtardığı gibi HPV aşısı da hayat kurtarıcıdır. Yapılan çalışmalar aşının güvenliğini kanıtlamıştır.  Türkiye'de HPV aşısının henüz devlet tarafından karşılanmıyor oluşu da aşılanmadaki azlığı gösteriyor olabilir. Bu aşının özellikle kadınlar için ne kadar elzem olduğunu göstermek için sesimizi duyurmaya çalışmalıyız belki de. Rahim ağzı kanseri erken teşhisi için 30-65 yaş arası kadınlara her 5 yılda bir smear testi ve HPV testi yaptırmaları tavsiye edilmektedir.

Bir hastalığı yenebilmek için atacağımız ilk adım onun farkında olmaktır.

Kaynaklar;

• Schroll, Jeppe Bennekou. "Human papilloma virus vaccination and its real-life efficacy." Acta Obstet Gynecol Scand (2020): 1267-1268.
• Bonaldo, Giulia, et al. "Human papilloma virus vaccination in males: A pharmacovigilance study on the Vaccine Adverse Event Reporting System." British Journal of Clinical Pharmacology 87.4 (2021): 1912-1917.
• Kjær, Susanne K., et al. "Population‐based prevalence, type‐and age‐specific distribution of HPV in women before introduction of an HPV‐vaccination program in Denmark." International Journal of Cancer 123.8 (2008): 1864-1870.
• Salo, Heini, et al. "The burden and costs of prevention and management of genital disease caused by HPV in women: A population‐based registry study in Finland." International journal of cancer 133.6 (2013): 1459-1469.
• Özdemir, E., and S. Kısa. "Validation of the Turkish cervical cancer and Human Papilloma Virus awareness questionnaire." International nursing review 63.3 (2016): 465-472.
• Kang, Hee Sun, et al. "Human papilloma virus vaccination: perceptions of young Korean women." Journal of advanced nursing 66.9 (2010): 1946-1952.
• Akyuz, Aygul, et al. "Women’s awareness of the human papilloma virus and related health problems." Journal of advanced nursing 67.12 (2011): 2703-2712.

Ecz. N. Nazlı OKAY

nezahatnaz@gmail.com