’Reçete’de’ Fonksiyonel Beslenme Nasıl Yapılır?
Moderatör: Ecz. Hakan Gençosmanoğlu Konuk: Fonksiyonel Tıp Diyetisyeni Pelin Yüksel Fonksiyonel Beslenme Nasıl Yapılır?
Dr. Ecz. Dyt. Neda TANER
Depresyon; üzüntü, çökkünlük, umutsuzluk gibi duyguların günlük yaşamı etkileyecek ölçüde yoğun yaşandığı bir hastalıktır. Hayatın normal akışı içerisinde herkesin daha düşük duygulanım durumunda olduğu zamanlar olabilir. Ancak depresyon, bu durumlardan pek çoğunun uzun süre devam etmesi ile karakterizedir.
Antidepresan ilaçlar tüm dünyada en sık kullanılan ilaçlardır. Major ve minör depresyonların yanı sıra, birçok tıbbi duruma eşlik eden depresyonlarda, anksiyete bozukluklarında kullanılmaktadır.
Trisiklik antidepresanlar etkin ilaçlar olmakla birlikte antikolinerjik yan etkileri bulunan ve yüksek dozlarda kardiyotoksik ilaçlardır.
Yeni kuşak antidepresanlardan seçici serotonin geri alım inhibitörleri, norepinefrin-serotonin geri-alım inhibitörleri, norepinefrin geri-alım inhibitörleri etkin ve güvenilir ilaçlar olup, trisiklik antidepresanların risklerini taşımazlar.
Antidepresan seçilirken hastanın fiziksel ve ruhsal belirtilerinin birlikte değerlendirilmesi gerekir. Seçilen antidepresanın etkin doz ve etkin sürelerde kullanılması gerekir.
Antidepresanların etkinliğinin başlaması 4-8 haftayı bulur. Tedaviden yararlanan hastanın ilacı etkin dozda en az 6 ay kullanması gerekir. Sık tekrarlayan ve yaşam kalitesinin bozulduğu depresyonlarda bir yıldan daha uzun süre devam edilebilir.
Çoklu ilaç kullanımı olan hastalarda ilaç-ilaç etkileşimlerinin bilinmesi ve özel durumlarda antidepresan kullanımı konularında hastaların bilgilendirilmesi önemlidir.
Antidepresanların Endikasyonları
Selektif Serotonin Re-Uptake İnhibitörleri (SSRI)
Mutluluk hormonu olarak da bilinen serotonin çoğunlukla beyinde, bağırsaklarda ve trombositlerde bulunur. Vücut tarafından üretilir.
Serotonin; Uykuyu ve iştahı düzenlemeye yardımcı olur, öğrenme ve hafızayı güçlü tutar, olumlu duyguların ve sosyal davranışların düzenlenmesine yardımcı olur.
Salınan serotonin, belli bir süre sonra salındığı hücre tarafından geri alınır. SSRI’lar, bu geri alımı engelleyerek hedef hücrenin daha fazla serotonini almasına yardımcı olur. Düşük serotonin düzeyleri depresyon gelişimine katkı sağladığından SSRI’lar, hedef hücrenin ulaşabileceği serotonin miktarını arttırarak depresyonun düzeltilmesine yardımcı olur. Yani kısaca SSRI’lar, 5-HT geri alımının blokajı yoluyla, seçici olarak serotonin iletimini artırır ve post-sinaptik reseptörlerin sayı ve duyarlılığında azalmaya yol açarlar.
Bu grupta bulunan ilaçlar şunlardır;
Serotonin Sendromu Nedir?
SSRI, TSA gibi ilaçlar arasındaki etkileşimler sonucu artan nörotransmiter konsantrasyonunun yol açtığı; akatizi (yerinde duramama), miyoklonus (kas seğirmesi), hiperfleksi (diz kapağı refleksi), konfüzyon (zihin bulanıklığı, hafıza kaybı), terleme, titreme, ereksiyon, diyare ve ciddi vakalarda nöbet ve koma ile karakterize durumdur.
Sitalopram
İlaç etkileşimleri;
Essitalopram
İlaç etkileşimleri;
Sertralin
Fluoksetin
İlaç etkileşimleri;
DİKKAT!
Hafif şiddetteki depresyonların tedavisinde kullanılan St. John’s Wort bitkisi diğer antidepresan ilaçlar ile kullanılmamalıdır.
Sarı kantaronun etkisi 1- 2 hafta sürebilir.
Serotonin- Norepinefrin Re-Uptake İnhibitörleri (SNRI)
Serotonin ve norepinefrin nörotransmitterlerinin geri alımını durduran ilaç grubudur. Bu sayede hedef hücrenin ulaşabileceği serotonin ve norepinefrin miktarı artmış olur.
SNRI grubu ilaçlar depresyon tedavisinden farklı olarak,
Bu grupta bulunan ilaçlar şunlardır;
Trisiklik Antidepresanlar (TSA)
TSA, antidepresanlar içerisindeki en eski gruplardan biridir. Tıpkı SSRI ve SNRI grubu ilaçlarda olduğu gibi serotonin ve norepinefrin düzeylerinde artış sağlar. Bu etkinin yanı sıra asetilkolin adı verilen bir başka nörotransmitterin etkilerinde azalmaya neden olur. Asetilkolin üzerindeki bu etki, ilaç kullanımında ciddi yan etkiler görülmesine yol açabilir. Bu nedenle SSRI ve SNRI grubu ilaçlardan fayda görmeyen kişilerde kullanılırlar.
Trisiklik antidepresanlar ek olarak;
Bu grupta bulunan ilaçlar şunlardır;
Monoamin Oksidaz İnhibitörleri (MAOİ)
MAOİ’leri, tıpkı TSA’lar gibi eski bir antidepresan grubudur. Bazı nörotransmitterlerin yıkılmasını engelleyerek dopamin, serotonin ve norepinefrin gibi nörotransmitterlerin düzeyini arttırır. Depresyon tedavisinde sık kullanılan bir ilaç grubu değildir ancak diğer antidepresan türleri ile başarılı bir tedavi sağlanamadığında kullanılabilir. Bu ilaçlar depresyonun yanı sıra;
Bu grupta bulunan ilaçlar şunlardır;
Yaygın yan etkiler;
KAYNAKLAR
Eczacıdan Sağlık
Moderatör: Ecz. Hakan Gençosmanoğlu Konuk: Fonksiyonel Tıp Diyetisyeni Pelin Yüksel Fonksiyonel Beslenme Nasıl Yapılır?
Grip, sonbahar ve kış aylarında birçok insanı etkiler. Grip aşısı olmak için en uygun dönem Kasım ayının başlarıdır.
Dünya Disleksi Farkındalık Günü
’Reçete’de’ Altın Cerrahi
Ruhsal hastalıklar, Türkiye’de sağlık harcamaları ve hastalıkların görülme sıklığı bakımından ikinci sırada
Moderatör: Ecz. Hakan Gençosmanoğlu Konuk: Prof. Dr. Mustafa Cankurtaran Hangi takviyeyi nasıl kullanalım?