Kırmızı Alarm : El Ayak Ağız Hastalığı

El ayak ağız hastalığı dünyada özellikle Doğu-Güneydoğu Asya ülkelerinde görülen bir enteroviral (EV71) enfeksiyondur. Bu virüs grubu poliovirüsler, koksaki virüsleri, ekovirüsler ve enterovirüsleri içerir.

 

Belirtileri: Genellikle ateş, iştahsızlık, halsizlik, boğaz ağrısı ile başlar. Ateşin başlamasından birkaç gün sonra ağızda herpanjina dediğimiz ağrılı içi su dolu döküntüler belirir. Deri döküntüleri ise baş göstermeye başlamıştır. Ayak tabanı ve avuç içlerinde önce kırmızı noktalar halinde başlayan döküntüler daha sonra su toplar ve dirsekler, dizler, kalça ve genital bölgeye sinsice yürür.

Bu belirtilerin hepsi bir arada görülebileceği gibi hastalığın şiddetine ve hasta metabolizmasına göre sadece bir veya birkaçı da oluşabilir.

Çok sık olmamakla birlikte bilhassa çocuklarda 3-4 hafta içinde el ve ayak tırnaklarında düşme vakaları da hastane kayıtlarına geçmiştir. Ancak oluşan tırnak kayıplarının hastalığın seyriyle alakalı olup olmadığı konusunda kesin bir çalışma yoktur. Ayrıca düşen tırnak hiçbir müdahaleye gerek kalmadan za

manla sağlıklı şekilde yerine gelmiştir.

Bunun yanında küçük çocuklarda ağız içi yaralarından dolayı susuzluk iştah kaybı ve dehidratasyon (vücutta sıvı kaybı) görülebilir. Böyle bir durumda mutlaka hekime başvurulmalıdır.

Bulaşma: Kuluçka süresi 3-7 gündür. Ağız ve bağırsak mukozasında ilk viral yerleşimi izleyen 24 saat içinde lenf düğümlerine geçer. Hızla cilt dokusuna yayılır. Bir haftanın sonunda ise nötralize edici antikor seviyeleri artar ve virüs elimine edilir.

El ayak ağız hastalığına neden olan bu virüsler, enfekte kişinin burun ve boğaz salgılarında, deri 

döküntülerinde ve dışkısında(Gaita) bulunur. Enfekte kişilerle yakın temas, öksürük hapşırık nefes yoluyla havadan damlacık şeklinde, yüzeyi kirlenmiş nesnelerle temasla bulaşır. Hastalığın ilk haftasında bulaşıcılığı çok yüksektir. Hastalık ortadan kalkana kadar hasta kişinin kalabalıktan izole edilmesi doğru bir yaklaşım olacaktır.

El ayak ağız hastalığına en açık yerler: Havuzlar, su parkları, kapalı alan oyun havuzları ve parklardır.

 

Tanı: Genellikle fiziksel muayene ve hastalık öyküsü doktorların tanı koyması için yeterlidir. Aftöz stomatit, su çiçeği, herpes simplex gibi hastalıklarla ayırıcı tanısı yapılmalıdır. Çoğu zaman laboratuvar tetkiki istenmez ama son çalışmalarda c-reaktif protein (CRP) ve açlık kan şekerinin şiddetli vakalarda daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir.

 

Tedavi: Hastalığın tanımlı bir tedavisi yoktur. Ancak semptomları hafifletmeye ve yok etmeye yönelik tedavi uygulanır. Deri döküntülerine kaşıntı ve kızarıklığı önleyici krem ve losyonlar, anti-alerjik şurup ya da damla, ateş düşürücü ve ağız içi yaraları için sprey, solüsyon gibi ilaçlar hekimlerimiz tarafından reçetelenir.

Ağız içi yarası çocuğumuzun yaşam konforunu en etkileyen durumlardan biridir. Böyle bir durumda eczanenizden kolayca temin edebileceğiniz bir karadut şurubu ya da doktorunuzun tavsiyesiyle eczacınız tarafından hazırlanacak hafif lokal anestezik madde içeren gliserinli bir damla olan majistral formül hayat kurtarıcınız olabilir. Böylece hem tedavi süreniz kısalır, hem de daha az ağrılı kaşıntılı bir süreçle hastalığı atlatmış olursunuz.

 

Hastalıktan korunma: Henüz geliştirilmiş bir aşı yoktur. Hasta kişilerle temastan kaçınmak ve kişisel hijyen kurallarına dikkat etmek gerekir. Hastalarla ortak tabak çatal bardak kullanımından kaçınmak, çocuklarımızın bezlerini değiştirmeden önce ve sonra, yemek yapmadan önce veya umumi oyun alanlarında el temizliği ve hijyene bilhassa dikkat etmek, evde oyuncakların belli aralıklarla temizliğini yapmak kontaminasyon riskini azaltacaktır.

 

Zaman zaman salgın haline gelebilen el ayak ağız enfeksiyonunda ciddi komplikasyonların oluşmaması adına doktor ve eczacınızla iletişim halinde olmanız tedavi için en önemli adım olacaktır.

 

Sağlık ve mutlulukla kalın…

 

 

 

Kaynaklar

1- Koh WM1, Bogich T, Siegel K, Jin J, Chong EY, Tan CY, Chen MI, Horby P, Cook AR. The Epidemiology of Hand, Foot and Mouth Disease in Asia: A Systematic Review and Analysis.

2-Acıbadem hast. Çocuk Sağlığı – El Ayak Ağız Hastalığı

3- Hand, foot and mouth disease. Frydenberg A1, Starr M.