Karaciğer yağlanması basit tedbirlerle önlenebilir..

Sağlığımız nasıl yaşadığımızı ele veriyor. Sağlıksız yaşam biçimi, yaş aldıkça daha çok sorunu ortaya çıkarıyor. Organlarımız bir bir sinyal vermeye başlıyor. Bunlardan biri de karaciğer... Karaciğer, sağlıksız yaşam biçiminin en çok etkilediği organlardan. Ona özen gösterdiğimizde ise kendini hızla yenileme özelliğine sahip. Sağlıksız beslenme, hareketsizlik, şok diyetler, alkol gibi kötü yaşam şekilleri karaciğer sağlığını doğrudan etkiliyor ve zamanla karaciğer yağlanmasına zemin hazırlıyor.

Karaciğer Yağlanması Nasıl Giderilir?

Karaciğer yağlanması tüm dünyada yaygınlaşırken Türkiye’de her dört yetişkinden birinde görülüyor. Karaciğer yağlanması, karaciğerde yapısal ve fonksiyonel bozuklarına neden olurken, siroz ve karaciğer kanseri gibi ciddi hastalıklara götürebiliyor. Henüz kesin bir tedavisi olmayan karaciğer yağlanmasını günlük hayatınızda yapacağınız değişikliklerle önlemeniz mümkün olabilir. Nasıl mı? Mesela mevcut kilonuzda yüzde 3 oranında bir azalma olsa bile karaciğer yağlanmanızda yüzde 35-100 arası bir gerileme görülüyor. Yüzde 10 oranında kilo kaybı ise karaciğerde oluşmuş bağ dokusunu bile geriletiyor.

Karaciğer Yağlanması Neden Olur?

• Tükettiğiniz besinlerdeki tatlandırıcılara dikkat!

Gofret ve bisküviden krema ve mayoneze, baklava ve tatlılardan meşrubata dek pek çok ürünün içerisinde glikoz, fruktoz veya mısır şurubu gibi tatlandırıcılar bulunuyor. Oysa yapılan çalışmalar; bu tatlandırıcıları içeren yiyecek ve içeceklerin kiloyu tetiklediğini, insülin direnci yarattığını, ardından da kısır döngü halinde yağlanmayı daha da kötüleştirdiğini ortaya koyuyor. Hem ambalajlı ve katkı maddeleri içeren hazır gıdalardan hem de beyaz undan yapılmış yiyeceklerden kaçının. Basit karbonhidratlar yerine (beyaz/esmer ekmek, pirinç, patates, un/mısır, pizza/makarna, cips, mısır gevreği, fruktoz içeren meyve suları, gazlı içecekler) kompleks karbonhidratları (tam buğday, tahıl, baklagiller, taze meyve, yeşil sebze) tercih edin.

• Bir fincan şekersiz kahvenin karaciğerde 40 yıl hatırı var

Yapılan çalışmalar kahvenin; içerdiği kafeol, kafestol, karweol, polifenol ve melanoid gibi antioksidan ve iltihabı önleyici maddeler sayesinde karaciğerde yağlanma ve alkole bağlı karaciğer hasarına iyi geldiğini, siroz hatta karaciğer kanserini önlediğini ortaya koyuyor. Bu konuyla ilgili Acıbadem Üniversitesi bünyesinde bir yıl boyunca gerçekleştirilen klinik çalışmaya göre, 5 yıldan fazla düzenli kahve içen ve yağlı karaciğeri olan kişilerde, içmeyenlere göre hem karaciğer enzimleri daha düşük oluyor hem de yağlanmayla ilişkili bağ dokusu oluşumu daha az görülüyor. Ancak kahve, reflüyü artırdığından içmeden doktora sorulmalı.

• İştah açıcı yemeklere aldanmayın

Baharla beraber seyahatler, iş yemekleri ve sosyal etkinlikler daha da artacağından, dışarıda daha fazla yemek durumunda kalabilirsiniz. İştah açıcı ve özendirici yiyeceklere karşı koymak şüphesiz her defasında kolay olmayacak. Ancak ‘bir kereden bir şey olmaz’ diyerek midenizi doldurmak yerine, gerek dışarıda gerekse evde masadan doymadan kalkın.

• Karaciğer yağlanması için diyete bunları ekleyin

Sağlıklı ve dengeli beslenmeyle karaciğer yağlanmasını geriye çevirmek mümkün olabiliyor. Kırmızı etten fakir, balık eti, sebze ve meyveden zengin, tahıl ve süt ürünlerini içeren ve faydası tescillenmiş Akdeniz diyetini uygulayın. Hayvansal yağlardan, işlenmiş et ürünlerinden, aşırı karbonhidrattan kaçının. Meyveleri mutlaka aşırıya kaçmadan ve posası ile birlikte tüketin. Lifli gıdalar faydalı. Tavuğu derisi ile tüketmeyin. Yemeklere lezzet vermesi için katılan krema, mayonez gibi ürünlerden, hamur işlerinden, unlu ve şerbetli tatlılardan, abur cuburdan uzak durun.

• Alkol karaciğerde yağ biriktiriyor

Karaciğere en çok zarar veren ve karaciğer yağlanmasına yol açan temel etkenlerden biri alkol. Düzenli, uzun süreli (10 yıldan fazla) ve karışık alkol türlerini kullananlarda karaciğer yağlanması ciddi boyutlara ulaşıyor. Hele bu kişilerde kilo fazlalığının da olması karaciğer için tehlike çanlarının çaldığı anlamına geliyor. Alkol sonucu vücutta biriken toksinler, karaciğer hücrelerine zarar vererek siroz oluşmasını kolaylaştırıyor; siroz ve karaciğer yetmezliği gibi ölümcül sonuçlar doğurabilecek hastalıklara neden olabiliyor. Alkolden mutlaka kaçının.

• Hareket karaciğerdeki yağı eritiyor

Özellikle gün boyu oturarak çalışıyorsanız daha fazla risk altındasınız. Gün içerisinde mutlaka hareket edin. Her gün en az 45 dakika düzenli ve tempolu yürüyüşe çok özen gösterin. Düzenli, tempolu yürüyüş yağlanmanın önemli ölçüde gerilemesine yardımcı oluyor. Karaciğer yağlanmasında önemli bir mekanizma olan insülin direncinin azalmasını sağlıyor. Bu da uzun vadede kalp ve damar hastalıklarından da koruyor. İmkanınız varsa pilates, aerobik, aletli jimnastik, yüzme ve egzersizin her türlüsü faydalı.

• Karaciğer yağlanması diyabeti ve hipertansiyonu seviyor

Karaciğer yağlanması ‘metabolik sendrom’ denilen hastalığın bir parçası. Ailede diyabet, obezite ve bağışıklık sistemini ilgilendiren hastalıklar, hipertansiyon varsa mutlaka çeşitli sağlık kontrollerinden geçip bu hastalıklara karşı tedbir almak gerekiyor. Çünkü diyabetle, karaciğer yağlanması kol kola gidiyor. Hele fazla kilo da varsa bu durum daha da artıyor. Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar, karaciğer yağlanması ile kalp hastalıkları riskinin arttığına işaret ediyor. Ayrıca diyabet ve karaciğer yağlanması olanlarda siroz ve karaciğer kanseri gelişme riski de artıyor.

• Şok diyetler yağ yaktırmıyor!

Karaciğer yağlanmasına karşı fazla kilolardan kurtulmak şart. Ancak kesinlikle şok diyetlerden uzak durun. Şok diyetler karaciğer, kalp ve böbreklere zarar verirken can kaybına bile yol açabiliyor. Üstelik hızlı, ani kilo kaybı sanılanın aksine yağlardan kurtarmıyor, bilakis karaciğere yağ asidi akımını artırarak kendi başına karaciğer yağlanmasına yol açabiliyor. Karaciğer yağlanmasına karşı dengeli kilo verin.

• Karaciğer yağlanması için 'bitkisel tedavi'ye inanmayın!

Bilinçsiz olarak kullanılan bazı bitkisel ürünler karaciğere fayda yerine zarar verebiliyor. Karaciğer yağlanmasına ‘dur’ demek için açıkta satılan, nereden geldiği belirsiz, içeriği bilinmeyen ve laboratuvar şartlarında test edilmemiş ürünlerin kullanılması karaciğeri iflasa götürebiliyor. Bu konuda dolduruşa gelmeyin. Öte yandan meryem ana dikeni (slymarin/slybin) içeren bileşikler de karaciğer koruyucu olarak biliniyor. Ancak mucize beklememek gerekiyor. Her karaciğer hastalığı olan kişiye tavsiye etmek için çalışmalar henüz yetersiz.