Kuşburnu Nedir?

Kuşburnu, gülgiller familyasına ait ve yabani gül olarak da adlandırılan bir bitkinin meyveleridir. Bitkinin boyu 1-3 metre aralığında değişir, dalları ve gövdesinde ise tıpkı gülde olduğu gibi dikenler bulunur. Meyvelerini Eylül ve Ekim aylarında verir. Bu meyveler küçük boyutlu ve yuvarlaktır, kırmızı ve turuncu arası bir renge sahiptir. Kuşburnu bitkisinin anavatanı Türkiye’dir. Fakat sağlığa olan yararları ve lezzeti sayesinde dünya geneline yayılmış, pek çok kültür tarafından sevilmiş ve benimsenmiştir. Ülkemizde yaygın olarak Karadeniz, Doğu Anadolu ve Marmara Bölgeleri’nde yetişir. Fakat daha seyrek de olsa İç Anadolu illerinde ve Ege Bölgesi’nde de kuşburnu bitkisi yetiştirilir. Ülkemizde bazı yörelerde geleneksel ürünler arasında yer alan kuşburnu marmelatı, yoğun şekilde kuşburnu içerir ve özellikle şeker katılmamış hali ile sağlık açısından oldukça faydalıdır.

Kuşburnunun Faydaları Nelerdir?

Kuşburnu, sağlık üzerindeki faydaları saymakla bitmeyen bir besindir. Yüksek oranda antioksidan içeren, vitamin ve mineral içeriği oldukça yüksek olan ve aynı zamanda oldukça da lezzetli olan bu meyve çoğu kişi tarafından sevilerek tüketilir. Kuşburnu meyvesinin faydaları aynı zamanda kuşburnu çayı faydaları veya kuşburnu marmelatı faydaları olarak da tabir edilebilir. Doğanın nimetlerinden bir tanesi olan bu meyvenin sağlık üzerindeki bazı faydaları şunlardır:

• Mükemmel bir Antioksidandır

Polifenol bileşenler, C ve E vitaminleri ve karotenoidler gibi antioksidanları çok yüksek oranlarda içeren kuşburnu meyvesi, bilinen en güçlü antioksidan meyvelerden bir tanesidir. Bu özelliği sayesinde kuşburnu, serbest radikalleri etkisiz hale getirir ve oksidatif stresi azaltır. Dolayısıyla oksidatif stresin rol oynadığı kanser, kardiyovasküler hastalıklar ve diğer bazı kronik hastalıklara karşı doğal bir koruma sağlar.

• Kalp ve Damar Hastalıklarından Korur

Yine yüksek antioksidan içeriğine bağlı olarak kuşburnu meyvesi kalp ve damar hastalıklarına karşı koruma sağlar. Bunun yanı sıra C vitamini içeriğinin yüksek olması nedeniyle damar yapısının korunmasına, bu sayede ateroskleroz (damar sertliği) gibi hastalıklara karşı koruma sağlamaya yardımcıdır. Kan basıncını düşürme, kötü kolesterol olarak bilinen LDL seviyelerini azaltma gibi etkileri olduğu bilinen kuşburnu, kalp hastalıklarından korunmak isteyen bireyler tarafından mutlaka tüketilmesi gereken besinler arasında yer alır.

• Diyabet Hastalarında Kan Şekerini Dengelemeye Yardımcıdır

Kuşburnunun insülin duyarlılığını artırması, kan şekeri regülasyonunu desteklemesi gibi etkileri vardır. Bu sayede insülin direnci görülen hastalarda Tip 2 diyabet hastalığının gelişimini önlemeye, mevcut diyabet hastalarında ise kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı olur.

• Bağışıklık Sistemini Güçlendirir

Kuşburnu; bağışıklık sisteminin güçlü tutulmasında kilit rol oynayan C vitamininin en yüksek oranda yer aldığı besinlerden bir tanesidir. Bununla birlikte A ve E vitaminleri ile polifenoller açısından da oldukça zengin olan kuşburnu vücudu enfeksiyonlardan koruyan lenfositlerin üretimini destekler. Enfeksiyöz ajanlara karşı bağışıklık yanıtını güçlendirir. Bu nedenle enfeksiyon hastalıklarına karşı önemli bir koruyucu olduğu söylenebilir.

• Diyet Yapan Kişilerde Kilo Kaybını Destekler

Yapılan bazı bilimsel araştırmalar kuşburnu meyvesinde yer alan tiliroside adlı bir antioksidan maddenin yağ yakımını hızlandırdığı ve kilo alımını azalttığını göstermiştir. Bu özelliği sayesinde kuşburnu bitkisinin, her ne kadar daha fazla kanıta ihtiyaç duyulsa da zayıflama diyeti uygulayanlarda kilo vermeye yardımcı olabileceği düşünülmektedir.

• Gastrointestinal Hastalıkları Yatıştırır

Kuşburnu meyvesi veya çayı, mide hastalıkları bulunan kişilerde midenin pH dengesini değiştirmesi nedeniyle ülser oluşumunun önlenmesine yardımcı olur. İshalin iyileştirilmesinde oldukça etkilidir. Ayrıca mide hastalıklarının büyük bir bölümünden sorumlu olan Helicobacter Pylori adlı mikroorganizmanın neden olduğu enfeksiyonun dindirilmesine, dolayısıyla gastrit ve ülserin tedavisine önemli bir katkı sağlar.

• Cildi Yaşlanmaya Bağlı Etkilerden Korur

Vücut proteinlerinin büyük bir kısmını oluşturan ve cildin yenilenmesinde, elastikiyetin oluşturulmasında, yaraların iyileştirilmesinde kilit rol oynayan protein kolajendir. Kuşburnu bitkisinde çok yüksek oranda bulunan C vitamini, kolajen üretimini uyarır. Bu sayede cildin güneşin zararlı UV ışınlarından korunması, daha sıkı ve genç bir görünüme kavuşması, kırışıklık ve ince çizgi oluşumunun geciktirilmesi gibi olumlu etkiler sağlar. Aynı zamanda kuşburnu bitkisinde bulunan ve bir karotenoid türü olan astaksantin, kolajenin parçalanmasını önleyerek yaşlanmaya bağlı cilt sorunlarının önüne geçilmesine yardımcı olur. Diğer karotenoidler ve özellikle A vitamini ve likopen açısından da zengin bir meyve olan kuşburnunun düzenli tüketimi cildi zararlı dış etkenlerden koruma konusunda oldukça etkilidir.

• Ağrı ve İnflamasyonu Azaltır

Kuşburnu; inflamasyonun ve eklem ağrılarının azaltılmasında önemli etkileri bilinen galaktolipidler ile polifenoller açısından oldukça zengindir. Bu sayede osteoartrit ve romatoid artrit hastalarında görülen eklem ağrılarının dindirilmesinde, otoimmün hastalıklar ve kronik enfeksiyonlarda inflamasyonun azaltılmasında etkili olabileceğini gösteren çalışmalar mevcuttur.

Yukarıda görüldüğü gibi sağlık üzerinde birçok faydası bulunan kuşburnu bitkisinin aynı zamanda gut hastalığı, sırt ağrıları, sindirim sorunları, safra taşları ve idrar yolu enfeksiyonları gibi pek çok alanda da fayda sağladığını gösteren çalışmalar mevcuttur. Bu olumlu etkilerin birçoğuna yönelik bilimsel araştırmalar halen devam ettirilmektedir.

Kuşburnu Nasıl Tüketilir?

Kuşburnu meyvesi, ülkemizde çok farklı formlarda çok yaygın olarak tüketilen bir besindir. Halk arasında en çok sevilen bitki çaylarından biri kuşburnu çayıdır. Özellikle kış aylarında çoğu kişi tarafından tüketilen kuşburnu çayı aynı zamanda idrar söktürücü etkiye sahip olduğundan vücuttan ödem atma, idrar yolu enfeksiyonlarından korunma gibi faydaları da beraberinde getirir. Kuşburnunun bir diğer ürünü olan kuşburnu marmelatı, ülkemizin pek çok kesiminde bir kahvaltılık ürün olarak tüketilir. Kuşburnunun yoğunlaştırılmış bir versiyonu olduğundan içerdiği antioksidanlar, vitamin ve mineraller açısından kuşburnu marmelatı oldukça zengindir. Özellikle Eylül ve Ekim aylarında, hasat zamanı olduğundan kuşburnu meyvesine taze olarak da ulaşabilmek mümkündür. Kuşburnu faydaları arasında en önemlilerinden bir tanesi de C vitamini içeriğinin çok yüksek olmasıdır. C vitamininin ısıl işlem, metalle temas gibi durumlarda önemli ölçüde kayba uğraması nedeniyle kuşburnunun taze olarak tüketilmesi vitamin alımını artırır. Bu nedenle yaz sonu ve sonbahar başına denk gelen bu dönemde mümkün olduğunca taze kuşburnu tüketilmesinde fayda vardır. Ayrıca bu zamanda alınan taze kuşburnular, kış için kurutulabilir.

Eğer siz de kuşburnunun sağlık üzerindeki saymakla bitmeyen olumlu etkilerinden yararlanmak istiyorsanız beslenme planınıza kuşburnu meyvesi, çayı ve marmelatını ekleyebilirsiniz. Herhangi bir hastalığınız nedeniyle sürekli kullandığınız ilaçlar var ise veya özel bir beslenme programı uyguluyorsanız, düzenli kuşburnu tüketimine başlamadan önce doktorunuza danışmanızda fayda vardır. Kuşburnu ile zenginleştirdiğiniz sağlıklı beslenme planınızın yanı sıra düzenli egzersiz yaparak ve rutin sağlık taramalarınızı zamanında yaptırmaya özen göstererek sağlığınızı koruyabilir, hastalıklara karşı önleminizi alabilirsiniz.