Ecz. Sara POUR

Askorbik asit olarak da adlandırılan C vitamini, insan vücudunda çok önemli görevleri olan bir besindir. Suda çözünen askorbik asit vücut tarafından üretilemediğinden gereksinimin tamamı besinlerden alınmalıdır. Besinlerle birlikte günlük olarak vücuda alınması gereken C vitamini miktarı kadınlar için 75 mg, erkekler için ise 90 mg'dır. Yara iyileşmesini, kolajen oluşumunu ve bağışıklığı destekler.

Anti-inflamatuar özelliklere sahip, hücresel bağışıklığı ve vasküler bütünlüğü etkileyen aynı zamanda, endojen katekolaminlerin oluşumunda kofaktör görevi gören bir antioksidandır.

İnsanlar oksidatif stres durumlarında daha fazla C vitamini gerektirebilir. C vitamini takviyesi, ciddi enfeksiyonlar ve sepsis dahil olmak üzere birçok hastalık durumunda değerlendirilmiştir.

Bağışıklığı Nasıl Etkiler?

C vitamini bağışıklık sağlığınızı çeşitli şekillerde etkiler;

• Antioksidan aktivitesi, iltihabı azaltabilir ve bu da bağışıklık fonksiyonunuzu iyileştirmeye yardımcı olabilir.
• Kolajen üretimini artırarak cildinizi sağlıklı tutar ve cildin zararlı bileşiklerin vücudunuza girmesini engellemek için işlevsel bir bariyer görevi görmesine yardımcı olur. Ciltteki C vitamini de yara iyileşmesini destekleyebilir.
• Ayrıca bu vitamin zararlı bakterileri ve diğer partikülleri, yutan fagosit adlı bağışıklık hücrelerinin aktivitesini de artırır.
• Dolaşımdaki antikorları, kandaki yabancı veya zararlı maddelere saldırabilen proteinleri artıran, bağışıklık hücresi olan lenfositlerin büyümesini ve yayılmasını destekler.
• C vitamini direkt soğuk algınlığını etkilemiyor gibi görünse de, nezlenin iyileşme sürecinin hızlanmasına, semptomları geçirmenize yardımcı olabilir.

Özet olarak, C vitamini, meyve ve sebzelerde bulunan ve soğuk algınlığının süresini ve şiddetini kısaltmaya yardımcı olabilecek önemli bir besindir. Akciğer iltihabını azaltma potansiyelleri için yüksek dozlar araştırılıyor, ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

C Vitamini ve COVID-19

• Çok sayıda hayvan çalışmasında, C vitamini viral ve bakteriyel enfeksiyonları önlemiş ve hafifletmiştir. İnsanlarla yapılan birkaç düzine plasebo kontrollü çalışmada, C vitamini solunum yolu virüslerinin neden olduğu enfeksiyonları kısalttı, bu da vitaminin insanlarda viral enfeksiyonları da etkileyebileceğini gösteriyor.
• Ek olarak 2019 yılında yapılan incelemede, hem oral hem de IV yüksek doz C vitamini tedavisinin, yoğun bakımda kalma süresini %8 azaltarak ve mekanik ventilasyon süresini %18,2 kısaltarak kritik hastalıklar için yoğun bakım ünitelerine (YBÜ) kabul edilen kişilere yardımcı olabileceğini buldu.
• Yüksek doz IV C vitamini şu anda COVID-19'lu kişilerde akciğer fonksiyonunu iyileştirip iyileştiremeyeceğini görmek için test ediliyor olsa da, yüksek dozda oral C vitamini takviyelerinin hastalığa yardımcı olabileceğini gösteren hiçbir kanıt yok. Aslında, ishal gibi komplikasyonlara neden olabilirler.
• Kısacası, Çin'de, COVID-19'lu kişilerde akciğer fonksiyonunu iyileştirmeye yardımcı olmak için yüksek doz IV C vitamini kullanılmıştır. Bununla birlikte, C vitamininin etkinliği hala test edilmektedir. COVID-19 için oral C vitamini takviyelerinin kullanımını destekleyen hiçbir kanıt yoktur.
• Şangay Tıp Derneği tarafından yayınlanan bir rapora göre, yüksek doz IV C vitamini, COVID-19 ile hastanede yatan kişilerde akciğer fonksiyonunu iyileştirebilir.
• 2021 yılı çalışmalarına göre, C vitamini ve / veya çinko almanın COVID-19 semptomlarını pek etkilemediği bildirilmiştir. Aynı zamanda uzmanlar, COVID-19'un evde tedavisi için henüz bilinen etkili bir tedavi olmadığını söylüyor.
• Ancak, yeni araştırmaların yakın gelecekte bazı ev temelli çözümlere yol açabileceğini umuyorlar.

C Vitamini Takviyeleri Gerekiyor Mu?

• Şu anda, COVID-19'u önlemek için oral C vitamini takviyelerinin kullanımını destekleyen hiçbir kanıt yoktur.
• C vitamini, diğer virüslerin neden olduğu soğuk algınlığının süresini ve şiddetini kısaltmaya yardımcı olabilir, ancak bu COVID-19'a neden olan koronavirüs üzerinde aynı etkiye sahip olacağının garantisi değildir.
• İlaveten, C vitamini suda çözünen bir vitamindir. Suda çözünür, yani fazla miktarlar vücutta depolanmadan idrarla atılır. Daha fazla C vitamini almak, vücudunuzun daha fazla emdiği anlamına gelmez.
• Yüksek dozda C vitamini takviyeleri, vücudunuza hücrelerden su çekmesi ve sindirim sisteminize sinyal verebildiğinden ishale bile neden olabilir.
• Diyetinizde bağışıklığı güçlendiren bol miktarda C vitamini almak için yeterli meyve ve sebze tükettiğinizden emin olun.
• Çeşitli meyve ve sebzeleri yediğiniz sürece, C vitamini ihtiyacınızı diyetinizle karşılamak oldukça kolaydır. Örneğin, tek bir orta boy portakal RDI' nin %77'sini sağlar ve 1 fincan (160 gram) pişmiş brokoli, Günlük Değer (DV)’ nin %112'sini sağlar. Tabi C vitamini için RDA, yaşınıza ve cinsiyetinize bağlı olarak 45-120 mg'dır.

Peki Vitamin Takviyesi Almak İçin Nelere Dikkat Etmeliyiz?

• C vitamini takviyesi almayı seçerseniz, yüksek kaliteli olanı seçmek ve doğru dozu almak önemlidir.
• Takviyeler, Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından düzenlenirken, farmasötik ürünlerle aynı güvenlik standartlarına tabi değildir. Bu nedenle, marketleri değil, eczaneleri tercih etmeliyiz.
• C vitamini takviyesi için Üst Limit (UL)- çoğu insanın olumsuz etkiler olmadan günlük olarak tüketebileceği miktar- 2.000 mg’dır.
• Çoğu C vitamini takviyesi 250-1.000 mg arasında bir günlük doz sağlar, bu nedenle dikkatli değilseniz UL'yi aşmanız kolay olabilir. Ambalajı okuduğunuzdan ve komplikasyonları önlemek için yalnızca önerilen dozu aldığınızdan emin olun.
• C vitamini ayrıca kemoterapi, radyasyon tedavileri veya kolesterol düşürücü ilaçlara da müdahale edebilir.
• Bununla birlikte, kritik hastaları tedavi eden klinik ortamlarda kullanıldığında, çok yüksek dozda C vitamini tedavileri güvenlidir ve önemli yan etkilerle ilişkili değildir.
• C vitamini takviyeleri hakkında endişeleriniz varsa, rutininize eklemeden önce eczacınıza mutlaka danışmalısınız.

Sağlıkla, aşkla kalın…

Kaynaklar

• Wei XB, Wang ZH, Liao XL, et al. Efficacy of vitamin C in patients with sepsis: an updated meta-analysis. Eur J Pharmacol. 2020;868:172889.
• Carr, A. C., & Maggini, S. (2017). Vitamin C and immune function. Nutrients, 9(11), 1211.
• Fisher BJ, Seropian IM, Kraskauskas D, et al. Ascorbic acid attenuates lipopolysaccharide-induced acute lung injury. Crit Care Med. 2011;39(6):1454-1460.
• HEMILÄ, Harri. Vitamin C and infections. Nutrients, 2017, 9.4: 339.
• Spoelstra-de Man, A. M., Elbers, P. W., & Oudemans‐van Straaten, H. M. (2018). Making sense of early high-dose intravenous vitamin C in ischemia/reperfusion injury. Annual Update in Intensive Care and Emergency Medicine 2018, 125-139.
• Shibata, K., Hirose, J., & Fukuwatari, T. (2014). Relationship between urinary concentrations of nine water-soluble vitamins and their vitamin intakes in Japanese adult males. Nutrition and metabolic insights, 7, NMI-S17245.
• Hiedra, R., Lo, K. B., Elbashabsheh, M., Gul, F., Wright, R. M., Albano, J., ... & Patarroyo Aponte, G. (2020). The use of IV vitamin C for patients with COVID-19: a case series. Expert Review of Anti-infective Therapy, 18(12), 1259-1261.
• Hemilä, H., & Chalker, E. (2019). Vitamin C can shorten the length of stay in the ICU: a meta-analysis. Nutrients, 11(4), 708.
• Hammond, B. G., Garcia-Filion, P., Kang, P., Rao, M. Y., Willis, B. C., & Dalton, H. J. (2017). Identifying an oxygenation index threshold for increased mortality in acute respiratory failure. Respiratory care, 62(10), 1249-1254.
• Hemilä, H., & Chalker, E. (2013). Vitamin C for preventing and treating the common cold. Cochrane database of systematic reviews, (1).
• Stanislavovich Rogovskii, V. (2017). The linkage between inflammation and immune tolerance: interfering with inflammation in cancer. Current cancer drug targets, 17(4), 325-332.

Ecz. Sara POUR