Vitamin Ve Minerallerin Püf Noktaları!

Ecz. Dyt. Neda Taner 

Vitaminler enerji üretmeyen organik maddeler olup, normal metabolik fonksiyonların devamı için küçük miktarlarda gerekli olan maddelerdir. Suda çözünen, yağda çözünen ve vitamin benzeri maddeler olarak sınıflandırılırlar. A (retinol), D (kalsiferol), E (tokoferol) ve K vitaminleri yağda çözünen, B grubu ve C (askorbik asit) vitaminleri ise suda çözünen vitaminlerdir.

İnsan vücudunun yaklaşık %4'ünü mineraller oluşturur. Makrominerallere olan ihtiyaç günde 50 mg'ın üzerindedir (kalsiyum, magnezyum, fosfor, sodyum, potasyum, klor). Mikromineraller (eser elementler): Demir, çinko, iyot, selenyum, bakır, mangan, flor, krom ve molibdendir. En çok eksikliği görülenler demir, iyot ve çinkodur.

Multivitaminlerin sabah kahvaltısı ile birlikte alınması emilimlerini artırmaktadır ve vücut tarafından faydalanılma durumunu olumlu yönde etkilemektedir. Birden fazla mineralin bir arada kullanılmasının midenin asit dengesini bozabileceği unutulmamalıdır.

Kalsiyum preparatları, akşam yemeği ile birlikte ya da yatmadan birkaç saat evvel kullanılmalıdır. Kalsiyum karbonatın yemeklerle birlikte absorbsiyonu artarken, kalsiyum sitratın emilimi için mide asidine ya da midenin dolu olmasına gerek yoktur, bu sebeple yemeklerden bağımsız kullanılabilir. Anemisi için demir preparatı kullanan osteoporoz hastası, osteoporozu için kullandığı kalsiyumu demirden farklı bir zamanda kullanmalıdır, birlikte kullanılması uygun değildir. 

Demir preparatları aç karna kullanılması ve C vitamini ile beraber alınması emilimin sağlanabilmesi için gereklidir. Demirin daha iyi absorbe olabilmesi için alınmasının ardından 2 saat kadar süt, peynir, yoğurt, yumurta, ıspanak, çay, kahve, baklagil tüketilmemesine dikkat edilmelidir.

C vitamini ve B grubu vitaminler özellikle de B₁₂(kobalamin) vitamini; stimülan özellik taşıdığı için gece kullanılmamalıdır, uyku düzensizliğine yol açabilirler, hassas kişilerde yatma saatinden çok daha önce alınmalıdır. B₁₂ve folik asit eksikliğinde bu iki vitaminin birlikte kullanımı etkili sonuç için faydalı olacaktır.  B₁₂vitaminin bakır ve B₁(tiamin) vitamini ile alınması biyoyararlanımını artırmaktadır, ayrıca B₁₂vitamini enerji üretiminde görevli olduğundan sabah alınması tercih edilmelidir. 

C vitamininin; B₁₂, E, A ve çinko ile beraber kullanılması faydalıdır. Çinko; B₁₂, A ve C vitaminleri ile birlikte kullanılması uygun iken; demir, bakır ve B₉(folik asit) vitamini ile beraber kullanılmasından kaçınılmalıdır. C, E ve A vitaminlerinin selenyum ile birlikte alınması önerilebilir ancak E vitamini demirle birlikte kullanılmamalıdır.

D vitamini kalsiyum ile beraber alınması absorbsiyonunu artırmaktadır. Omega 3 (Balık yağı) D vitamini ile birlikte alınabilir.  Magnezyum ve B₆(pridoksin) vitaminin uyumadan önce alınması tavsiye edilir, ayrıca kalsiyumun absorbsiyonunu da artırır. 

E vitamininin, K vitamininden fazla kullanılması yararlanımı azaltır, bu durum K vitamininin kanın pıhtılaşmasını sağladığı için kanamaya eğilimi artıracaktır. Ayrıca varfarin kullanan hastalarda bu vitaminlerin kullanımı hususunda dikkatli olmak gereklidir. 

Ecz.Dyt Neda Taner 

neda.taner@gmail.com