Eyvah! Çocuğum Ergen Mi Oluyor? (Erken Ergenlik)

Eyvah! Çocuğum Ergen Mi Oluyor? (Erken Ergenlik)

Ecz. Zeynep Aksoy

 

Bu yazımda öncelikle ergenliğin belirtilerini, tespitini/değerlendirilmesi ve nedenleri anlatacağım. Dosyanın ikinci yazısında ise erken ergenliğin sınıflandırmasından, tedavi amaçlarından, tedavisinden ve olası tedavi yan etkilerinden bahsedeceğim.

Ergenlik, çocukluk ile yetişkinlik arasında yer alan fiziksel ve psikolojik bir geçiş dönemidir. Ortalama olarak ergenliğin başlama yaşı kızlarda 10,5 erkeklerde ise 11,5’tur.

Ergenlik döneminde kızlarda 20–25 cm, erkeklerde 25–30 cm. boy uzaması olur. Önce el ve ayaklardaki büyüme başlar, bunu kol ve bacaklardaki büyüme takip eder. Son olarak da gövde, göğüs kafesi ve ardından omuzlar genişleyerek büyür. 

İlk belirtilerden ortalama 2-2.5 yıl sonra kızlarda ilk adet kanaması, erkeklerde ise sperm üretimi başlar bu durum gerçekleştiğinde ergenlik erken süreci tamamlanmış olur. Bu süreçte büyüme giderek hızlanır ve doruk noktasına ulaşır. Sonraki 2-2.5 yılda büyüme giderek yavaşlar ve büyüme plaklarının kapanması ile durur. 

Erken ergenlik ise ikincil cinsel özelliklerin kızlarda 8, erkeklerde 9 yaşından önce başlaması olarak tanımlanır ve vakaların %80’inden fazlası kız çocuklarıdır.

Toplumda görülme oranı çok değişkendir, görülmesi klinik özelliklere, ırka/etnisiteye ve obeziteye bağlıdır.

Genellikle gelişmeleri hızlı olduğundan yaşıtlarından iri görünürler.

Çocuğunda ergenlik belirtilerini fark eden ailelerin hekime başvurmasıyla tespit edilir.

Ergenlikte kızlarda görülen belirtiler şunlardır;

  • Göğüsler büyür (Kilodan bağımsız bir büyümedir, hekim bu büyümeyi ayırt edebilir, tek taraflı büyüme de görülebilir),
  • Genital bölge, kol altları, bacaklar ve kasıklarda kıllanma gözlenir.
  • Beyaz veya berrak vajinal akıntı görülür.

 

Erkeklerde görülen belirtiler ise,

  • Testisler büyür. Bu genellikle gerçekleşen ilk değişikliktir.
  • Penis uzar ve genişler.
  • Genital bölgede, bacak, yüz ve kol altında kıllanma görülebilir
  • Ses kalınlaşır.
  • Göğüsler biraz büyüyebilir ancak bu genellikle zamanla geçer.
  • Erken ergenlikteki fiziksel belirtiler, zamanında görülen ergenlikle aynıdır.

Erken ergenliğin tespiti ve değerlendirmesi

  • Tıbbi öykü
  • Fiziki muayene
  • Pubertal evreleme
  • Kemik yaşı
  • Laboratuvar bulgularına göre yapılır.

Erken pubertede gözlenen klinik bulgular hızlıdır. Kemik yaşı hızlı ilerler, meme gelişiminde hızlı evre atlama, büyüme temposunda hızlanma gözlenir. Fizik muayenede, Tanner evrelemesine göre meme gelişiminin evresi, klinik seyri, ilave bulguları ( menstruasyon, akne, yağlı cilt, ereksiyon, nokturnal emisyon) hekim tarafından değerlendirilir.

Erken ergenliğin nedenleri

Beyin tümörleri, kafa travmaları, çeşitli ilaçlar ve hormon preparatları (özellikle besinler (sebzeler, meyveler, yumurta üretiminde ve besicilikte bilinçsizce kullanılmış olan preparatlar), yumurtalık tümörleri, böbreküstü bezi ve hipofiz tümörleri sebebiyle meydana gelen bu durum, bazı vakalarda sebebi bilinmeden ortaya çıkabilir.

Ayrıca hormon içeren krem, merhem gibi preperatlara ve  fitoöstrojenlere maruziyetin, lavanta yağı, çay ağacı yağı gibi halk ilaçlarının bilinçsizce kullanımının ve obezitenin de bazı çalışmalarda erken ergenliği tetiklediği  gösterilmiştir.

Bazı kişilerde ailesel yatkınlık da görülebilir.

Sağlıkla Kalın…

 

Kaynaklar

1-Sun SS, Schubert CM, Chumlea WC, et al. National estimates of the timing of sexual maturation and racial differences among US children. Pediatrics 2002; 110:911.

2-Tiryakioğlu Ö., Erken Ergenlik [(Pubertas Praecox)], http://www.pharmetic.org/pdf/erken-ergenlik.pdf [Erişim tarihi:10.06.2021]

3-Rosenfield RL, Lipton RB, Drum ML. Thelarche, pubarche, and menarche attainment in children with normal and elevated body mass index. Pediatrics 2009; 123:84.

Franklin SL. Effects of unintentional exposure of children to compounded transdermal sex hormone therapy. Pediatr Endocrinol Rev 2011; 8:208.

Henley DV, Korach KS. Physiological effects and mechanisms of action of endocrine disrupting chemicals that alter estrogen signaling. Hormones (Athens) 2010; 9:191.

 

Ecz. Zeynep Aksoy

zeynepacaraksoy@gmail.com

 

Eczacıdan Sağlık

DİĞER HABERLER
8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü Kutlu Olsun..
Multiple Myelom Nedir?
Deprem korkusu uyku bozukluklarını tetikleyebilir
Takviye Dosyası
Bel fıtığı hakkında doğru bilinen 9 yanlış
Grip salgınından nasıl korunacağız?
Kulaktan dolma tavsiyelerle ilaç kullanılmamalı
Migren Tedavi Seçenekleri
Lejyoner Hastalığı
SMA Nedir?
Rahim ağzı kanseri önlenebilir
Mutlu Yıllar!
Epiretinal membran hastalığı görme kaybına yol açabilir!
Gebelikte tarama testleri nelerdir?
Kuduz şüphesinde ilk yardım nasıl olmalı?
İnfluenza geri geldi
24 Kasım Öğretmenler Günü Kutlu Olsun
Mitokondrilerimiz Kadar Konuşalım !
Diyabeti Önlemek Mümkün
Saygı İle...
Obezite Kanser Riskini Arttırıyor
Hangi Duygumuzu Yiyoruz?
Hümektan nedir?
Miyastenia Gravis
Bağısak Kanserinde Basit Test
RETİNOIDLER
PNH hastaları korkmamalı
Lejyoner Hastalığı
Güneş koruyucunuzun doğru seçimi
Miyastenia Gravis

En Çok Okunanlar


Deprem korkusu uyku bozukluklarını tetikleyebilir

Doç. Dr. Belma Doğan Güngen, "Deprem gibi doğal afetler toplumda ortak bir korku yaratır. Depremin kişilerde yarattığı kaygı durumlarında ciddi psikolojik bozukluklar ve uyku bozuklukları oluşabilir" dedi.