Ecz. Sevde Gül ÇETİN

Menopoz, her kadının başına gelebilecek olan doğal biyolojik bir süreçtir. Bir kadının artık adet dönemlerinin gerçekleşmediği durumdur. Bu aşamada, yumurtalıklar, yumurta salmayı ve östrojenlerin çoğunu üretmeyi bırakmıştır. Menopoz tanısı, bir kadının art arda 12 ay boyunca adet görmemesi durumunda teşhis edilir. Genellikle 40'lı veya 50'li yaşlarda meydana gelir. Nedeni ne olursa olsun 45 yaşından önce ortaya çıkan menopoza erken menopoz denir. 55 yaşından sonra herhangi bir zaman diliminde meydana gelen menopoza ise geç menopoz denir. Menopoza geç giren kadınlar, östrojen hormonuna daha fazla maruz kaldıkları için;

• Daha az osteoporoz riskine sahiptirler.
• Felç veya kalp krizi gibi kardiyovasküler sorunlara daha az sahip olma eğilimindedirler.
• Östrojen cildi pürüzsüz ve esnek tuttuğundan, geç menopoza giren kadınların cildi daha pürüzsüz ve vajinaları daha yağlı kalma eğilimindedir.

Yani geç menopoz “GENEL OLARAK İYİ BİR ŞEYDİR” 55 yaşında hala adet görüyorsanız, esnek cildinizin ve sağlıklı kalbinizin tadını çıkarırken lütfen düzenli jinekolojik muayeneler ve taramalar ile kontrollerinize titizlikle devam etmeyi ihmal etmeyin.

Menopoz semptomlarını (belirtilerini) şu şekilde sıralayabiliriz: Sıcak basmaları (vücuda yayılan ani bir sıcaklık hissi), gece terlemeleri, vajinal kuruluk; cinsel ilişki sırasında rahatsızlık, meme dolgunluğu kaybı, idrar aciliyeti (daha sık idrara çıkma ihtiyacı), uyuma güçlüğü (uykusuzluk), duygusal değişiklikler (sinirlilik, ruh hali değişimleri, hafif depresyon), kuru cilt, kuru gözler veya ağız kuruluğudur.  

Hâlâ menopoz geçişinde (perimenopoz) olan kadınlar da şunları yaşayabilir: göğüslerde hassasiyet, premenstrüel sendromun (PMS/Adet öncesi dönem sendromu) kötüleşmesi, düzensiz adet dönemleri, normalden daha ağır veya daha hafif olan adet dönemleri.

Bazı kadınlar şunları da yaşayabilir: Kalp aritmileri/çarpıntı, baş ağrısı, eklem ve kas ağrıları, osteoporoz, libidodaki değişiklikler (cinsel istekteki değişiklikler), konsantrasyon zorluğu, hafıza kaybı (genellikle geçici), kilo alımı, saç dökülmesi veya saçların incelmesi.

MENOPOZ SEMPTOMLARININ FARMAKOLOJİK (İLAÇLAR İLE) TEDAVİSİ

Menopozun kendisi tıbbi tedavi gerektirmez. Bunun yerine tedaviler; menopoz semptomlarınızı hafifletmek ve yaşlanma ile ortaya çıkabilecek kronik durumları önlemek veya yönetmek içindir.

• Hormon Replasman Tedavisi (Menopoz sürecinde azalan hormonları-östrojen, progesteron-yerine koyma tedavisi); Menopoz döneminde sıcak basmalarını gidermek için en etkili tedavi seçeneğidir. Hormon tedavisinin uzun süreli kullanımı bazı kardiyovasküler risklere ve meme kanseri riskinde artışa neden olabilir. Bu yüzden kendi hastalık öyküsünde veya aile öyküsünde kardiyovasküler rahatsızlıklar olan ve meme kanseri olan kadınlar için bu tedaviye oldukça dikkat edilmelidir. Bu tedavi olabildiğince en kısa sürede, en düşük dozda gerçekleşmelidir. Hekiminizin kontrolünde yarar/zarar oranı dikkate alınarak tedavi planlanmalıdır. Bunun dışında sıcak basmaları için; düşük doz antidepresanlar, gabapentin ve klonidin de kullanılabiliyor.
• Vajinal östrojen;  Vajinal kuruluğu gidermek için östrojen, vajinal krem, tablet veya halka kullanılarak doğrudan vajinaya uygulanabilir. Bu tedavi, vajinal kuruluk, cinsel ilişkide rahatsızlık hissini ve bazı idrar semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
• Osteoporozu önlemek veya tedavi etmek için kullanılan ilaçlar; Kemik kaybını ve kırık riskini azaltmaya yardımcı olan ilaçlardır. Doktorunuz kemikleri güçlendirmeye yardımcı olmak için D vitamini takviyelerini reçete edebilir.

MENOPOZ SEMPTOMLARINI AZALTMANIN DOĞAL YOLLARI

• Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin gıdalar tüketin,
• Sağlıklı kiloya ulaşın ve kilonuzu koruyun,
• Bol meyve ve sebze tüketin,
• Menopoz semptomlarınızı tetikleyici gıdalardan kaçının (kafein, alkol, şekerli veya baharatlı yiyecekler),
• Düzenli egzersiz yapın,
• Fitoöstrojenler (bitkisel östrojen) açısından zengin gıdaları daha fazla tüketin (soya fasulyesi ve soya ürünleri, keten tohumu, susam tohumu, fasulye, mercimek, nohut gibi)
• Yeterince su için (8-12 bardak kadar),
• Rafine şekeri ve işlenmiş gıdaları azaltın,
• Öğün atlamayarak yemek yiyin,
• Proteinden zengin gıdalar tüketin.

MENOPOZ ve CİNSEL YAŞAM

Menopoz, cinsel yaşamınızda değişikliklere neden olabilir veya hiç değişiklik fark etmeyebilirsiniz. Olabilecek bazı olası değişiklikler:

• Düşük hormon seviyeleri vajinal dokunuzu daha kuru ve daha ince hale getirebilir. “Vajinal atrofi” adı verilen bu durum, cinsel ilişkinizi rahatsız edici veya ağrılı hale getirebilir.

• Düşük hormonlar cinsel dürtünüzü azaltabilir. Cinsel hayatınızda heyecanlanmanız daha çok zaman alabilir.

• Gece terlemeleri uykunuzu bölebilir ve sizi yorabilir.

• Duygusal değişiklikler sizi stresli veya sinirli hissettirebilir.

Yaşlandıkça cinsel ilişkiye daha az ilgi duymak tedavi gerektiren tıbbi bir durum değildir. Ancak cinsel sağlığınızdaki değişiklikler sizi rahatsız ediyorsa, vajinal kuruluğu gidermeye yönelik tedaviler gibi yardımcı olabilecek yollar hakkında hekiminizle konuşmanız gerekir.

Cinsel ilişki sırasında hafif rahatsızlığa neden olan vajinal kuruluk için;

• Cinsel ilişki esnasında, su bazlı bir vajinal kayganlaştırıcı kullanabilirsiniz.

• Nemi arttırmaya yardımcı olması için bir vajinal nemlendirici deneyebilirsiniz ve bunu birkaç günde bir kullanmanız gerekebilir.

Daha şiddetli vajinal kuruluk için, doktorunuz nemi ve hissi artırmak için vajinanıza uygulayacağınız bazı ilaçları reçete edebilir:

• Vajinal östrojen kremleri,

• Vajinaya yerleştirmek için östrojen tabletleri veya halkaları,

• Ospemifene adlı hormonal olmayan bir ilaç.

Bir veya daha fazla tedavi seçeneğinin sizin için uygun olup olmadığına karar vermek için belirtilerinizi ve kişisel sağlık sorunlarınızı hekiminizle mutlaka konuşun.

Menopoz Esnasında Ve Menopozdan Sonra Cinsel Sağlığınızı İyileştirmeye Yönelik Adımlar Atabilirsiniz

• Kendinizi yormadan olabildikçe aktif olun;  Fiziksel aktivite, enerji seviyenizi arttırabilir, ruh halinizi yükseltebilir ve vücut imajınızı iyileştirebilir. Bunların hepsi, cinsel yaşama olan ilginizi arttırmaya yardımcı olabilir.

• Sigara içmeyin;  Sigara içmek vajinaya giden kan akışını azaltabilir ve östrojenin etkilerini de azaltabilir. Bu, vajinal uyarılmayı daha da zorlaştırabilir.

• Uyuşturucu ve alkolden kaçının; Bu maddeler vücudunuzun cinsel ilişkiye tepki vermesini yavaşlatabilir.

• Daha sık cinsel ilişkiye girin;  Böylelikle vajinanıza giden kan akışını arttırabilir ve dokuların sağlıklı kalmasına yardımcı olunabilir.

• Cinsel ilişki sırasında vücudunuzun/vajinanızın uyarılması için kendinize zaman tanıyın; Uyarılmaktan kaynaklanan nem, dokuları korur ve cinsel ilişkiyi daha rahat hale getirir.

• Pelvik (karnın en alt kısmı) taban egzersizleri yapın;  Bu egzersizler vajinaya giden kan akışını arttırabilir ve orgazmla ilgili kasları güçlendirebilirler.

• Vajinanızı tahriş eden ürünlerden kaçının; Köpük banyosu ve güçlü sabunlar vajinanızda tahrişe neden olabilir.

Unutmayalım ki; menopoz her kadının yaşadığı/yaşayabileceği doğal biyolojik bir süreçtir. Bu dönemi sağlık uzmanlarına danışarak ve yaşam tarzınıza dikkat ederek olabildiğince rahat bir psikoloji ile geçirmeniz dileğiyle. Sağlıklı ve mutlu günler diliyorum.

KAYNAKLAR

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/menopause/symptoms-causes/syc-20353397
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/perimenopause/symptoms-causes/syc-20354666
• https://www.healthline.com/health/menopause/difference-perimenopause#premenopause-vs-perimenopause
• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15224-menopause-perimenopause-and-postmenopause
• https://middlesexmd.com/blogs/drbarb/late-menopause-overall-a-good-thing
• https://www.mindbodygreen.com/articles/blood-sugar-and-perimenopause
• https://www.medicalnewstoday.com/articles/318660#treating-the-symptoms
• https://www.hemensaglik.com/makale/menopoz-ve-seks
• https://www.eczacifarkiyla.com/post/menopoz-hakkinda-merak-etti-kleri-ni-z-erken-menopoz-nedi-r-ge%C3%A7-menopoz-i-yi-mi-di-r
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/menopause/diagnosis-treatment/drc-20353401
• https://www.healthline.com/nutrition/11-natural-menopause-tips#TOC_TITLE_HDR_11
• https://www.goodhousekeeping.com/health/a28818751/6-surprising-things-you-didnt-know-about-menopause/
• https://www.womenshealth.gov/menopause/menopause-and-sexuality

Ecz. Sevde Gül ÇETİN

ecz.sevdegul@gmail.com