Vitamin eksikliği belirtileri bazen göz ardı edilebilen veya başka sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilebilen semptomlar arasında yer alabilir. Bu nedenle belirtilerin farkında olmak ve gereken tedaviyi zaman kaybetmeden uygulamaya başlamak önemlidir. İşte bilmeniz gerekenler:

Vitamin Eksikliği Nedir?

“Vitamin eksikliği nedir?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir: Vitamin eksikliği, vücudunuzun belirli bir vitamini yeterince alamaması durumudur. Vücut düzgün çalışabilmesi için çeşitli vitaminlere ihtiyaç duyar ve bu vitaminler genellikle yediklerimizden elde edilir. Eğer diyetinizde yeterince vitamin yoksa veya vücudunuz bu vitaminleri doğru şekilde emmiyorsa vitamin eksikliği yaşayabilirsiniz.

Vitamin Eksikliği Neden Olur?

Peki vitamin eksikliği neden olur? Vitaminler doğal besin kaynaklarından alınan hücre yenilenmesine ve vücut için direnç arttırıcı özelliğe sahip olan maddelerdir. Ancak günümüz yaşam koşulları nedeniyle her zaman doğal yollarla vitamin ihtiyacı karşılanmaz. Vitamin eksikliği nedenleri aşağıdaki gibidir:

• Dengesiz ve düzensiz beslenme,
• Besinler saklanma ve pişirilme yöntemleri,
• Mide ve bağırsak sisteminde oluşan bozukluklar,
• Doğal ürünlere ulaşımın zor olması,
• Sebze meyve tüketiminin az olması,
• Hava kirliliğine maruz kalınması,
• Sigara ve tütün ürünlerinin tüketimi,
• Stres,
• Yoğun spor yapılması,
• Gebelik,
• Mevsim geçişleri.

Eksik Olabileceğiniz Vitaminler

Vitaminler insan organizmasında temel olarak bulunmaz. Ancak vücut fonksiyon işlevlerinin yerine getirilmesinde önemli rol oynar. Her vitamin farklı doku ve organizmalarda farklı görevler alır. Vitamin eksikliği vücutta eksik olabilecek vitaminler olarak; A Vitamini, B Vitamini, E Vitamini, K Vitamini, C Vitamini, D vitamini, B1 Vitamini (Tiamin), B2 Vitamini (Riboflavin), B3 Vitamini (Niasin), B5 Vitamini (Pantotenik Asit), B6 Vitamini (Piroksidin), B7 Vitamini (Biyotin), B9 Vitamini (Folat), B12 Vitamini (Kobalamin) şeklinde sıralanabilir.

Vitamin Eksikliğinin Komplikasyonları

“Vitamin eksikliği nelere yol açar?” diye merak ediyorsanız vitamin eksikliğine bağlı kişilerde bazı komplikasyonlar meydana geldiğini bilmelisiniz. Bu komplikasyonlar aşağıdaki gibidir:

• Görme problemleri: Özellikle A vitamini eksikliğinde görme problemleri yaşanabilir. Normal ve gece görmede bozukluklar, göz kuruması, göz kuruması veya gece körlüğü gibi sorunlar oluşabilir.
• Yorgunluk: Bazı vitamin eksiklikleri uzun süreli yorgunluk, fiziksel aktivitede zorluk ve zihin bulanıklığı meydana getirebilir. Beynin enerji üretiminde etkisi olan B1 vitaminin eksikliğinde bu şikayetler oluşabilir.
• Deri ve dil üzerinde çatlak: Cilt üzerinde oluşan bazı problemler vitamin eksikliğinden dolayı oluşabilir. Dudak çatlaması, dil çatlaması ve egzama gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Bu problemlerin oluşmasında B6 vitamini eksikliği rol oynayabilir.
• Kemik ağrıları: Uzun süre devam eden kemik ağrısı, vücut ağrısı ve kemik erimesi gibi problemler D vitamini eksikliğinden dolayı görülebilir.
• Kansızlık: DNA sentezi ve hücre bölünme süreçlerinde rol oynayan B9 vitamini kansızlık oluşmasına neden olabilir.
• Zihinsel yorgunluk: Zihinsel performansı etkileyen ve zihinsel yorgunluk oluşturabilen nedenler arasında B12 vitamini eksikliği yer alabilir. Özellikler uzun süreli unutkanlık ve konsantre olamama gibi şikayetler vitamin eksikliğinden ortaya çıkabilir.
• Aşırı kanama: Oluşan kanamaların uzun sürmesi, sebepsiz oluşan burun kanaması, diş eti kanaması veya idrarda kan görülmesi gibi durumlar K vitamini eksikliğinde görülebilir.
• Kas kaybı: E vitamini eksikliğinde kaslarda güçsüzlük ve zayıflık oluşabilir. Kas kütlesinde yaşanan azalmaya bağlı olarak denge problemleri de ortaya çıkabilir.
• Ciltte kolay oluşan morluk ve çürükler: Vücutta kolajen üretiminin azalması ile çeşitli dokular yıkılmaya veya doku tamirinin zorlaşmasına neden olabilir. C vitamini eksikliği ile vücut kolajen üretemez hale gelirse kolayca kırmızı ve mavi renkte morarmalar oluşabilir.

Vitamin Eksikliği Hastalıkları Nelerdir?

“Vitamin eksikliğinde görülen hastalıklar nelerdir?” sorusu da sıklıkla merak edilen konular arasındadır. Vitamin eksikliği hastalıkları sinir sorunları, kas zayıflığı, görme problemleri, bağışıklık sistemi sorunları, cilt problemleri, kardiyovasküler hastalıklar şeklinde özetlenebilir.

Vitamin Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Vitamin eksikliği belirtileri ortak olabileceği gibi çoğu zaman vitamin türüne bağlı belirtilerde farklılık gösterir. Vitamin türüne göre oluşabilen belirtiler aşağıdaki gibidir:

A vitamin eksikliği belirtileri

• Görmede problemler
• Saç ve tırnaklarda kırılma
• Halsizlik
• Dudak ve dil yaraları

B1, B2, B3 ve B12 vitamin eksikliği belirtileri nelerdir?

• Ağız içinde yaralar
• Yorgunluk, halsizlik ve yorgunluk
• Kansızlık ve vitamin eksikliği belirtileri
• Yaraların geç iyileşmesi
• Kaslarda zayıflık veya vücut ağrısı
• Diş eti hastalıkları
• Çocuklarda gelişim geriliği veya iştah kaybı
• Depresyon veya huzursuzluk hali
• Dolaşım veya sinir sistemi sorunları

B6 Vitamini Eksikliği

• Ciltte dökülme, kaşıntı veya egzama
• Yüksek kan basıncı
• Bağışıklık sistemi bozuklukları
• Vücudun enfeksiyonlara karşı savunmasız hale gelmesi

C Vitamini Eksikliği

• Bağışıklık sisteminin zayıflaması
• Enerji düşüklüğü
• Kemiklerde veya kaslarda güçsüzlük
• Kan dolaşımında aksaklık
• Hastalıklara karşı direnç kaybı

D Vitamini Eksikliği

• Vücut ağrısı
• Yorgunluk, halsizlik veya uykusuzluk
• Denge problemleri veya kuvvet kayıpları
• Saç dökülmesi
• Depresyon veya değişken ruh hali
• Kilo vermekte güçlük
• Sürekli üşüme
• Göz altı morlukları

E Vitamini Eksikliği

• Kansızlık
• Damarlarda sertleşme veya tıkanma
• Kaslarda yorgunluk hissi
• Kısırlık
• Erken yaşlanma

K Vitamini Eksikliği

• Yaraların geç iyileşmesi
• Kan pıhtılaşmasında azalma
• İdrar yollarında oluşan kanamalar
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması
• Basur gibi sindirim sorunları
• Regl kanaması veya diş eti kanamalarında artış

Bebeklerde Vitamin Eksikliği Belirtileri

Bebeklerde vitamin eksikliği belirtileri büyüme ve gelişim geriliği, halsizlik ve yorgunluk, solgun cilt rengi, iştahsızlık, saç dökülmesi, bağışıklık sistemi zayıflığı, sindirim sorunları şeklinde kendini belli eder.

Vitamin Eksikliği Teşhisi

“Vitamin eksikliği nasıl giderilir?” sorusunun yanıtı doğru teşhise bağlıdır. Peki teşhis ve vitamin eksikliği için hangi bölüme gidilir? Vitamin eksikliğiniz olduğunu düşünüyorsanız ilk olarak bir aile hekimine başvurmanız önerilir. Aile hekimi durumunuzu değerlendirir ve gerekli görürse sizi iç hastalıkları veya endokrinoloji bölümüne yönlendirebilir. Vitamin eksikliğinin teşhisi kan tahlilleri veya girişimsel vitamin eksikliği testi ile yapılabilir. Doktorunuzun isteyeceği tam kan sayımı ile vitamin seviyeleri ölçülebilir. Tam kan sayımı dışında vitamin değerlerinin ölçülmesi için istenen bir kan tahlili ile B9, D ve B12 vitamini değerleri ölçülür.

Kan tahlili dışında vücutta vitamin emilim bozukluğu olma ihtimaline karşı bazı girişimler testler istenebilir. Sindirim sisteminde oluşabilecek problemler için midenin ve ince bağırsağın üst kısmının incelenmesi sağlayan endoskopi, boşaltım sisteminde olabilecek sentez problemi için de rektum bölgesinden kamera yardımı ile kalın bağırsağın incelendiği kolonoskopi uygulanabilir. Çoğunlukla anestezi altında yapılan endoskopi ve kolonoskopi işlemi sonrası vitamin emilim sorunlarının yanı sıra başka hastalıkların teşhisi de konabilir.

Vitamin Eksikliği Tedavisi

Peki vitamin eksikliğine ne iyi gelir? Vitamin eksikliği tedavisinde önemli olan nokta vitamin eksikliğinin tıbbi bir problem sonucunda olup olmamasına bağlıdır. Eğer vitamin eksikliği emilim bozuklukları nedeniyle oluşuyorsa ilk olarak bu durumun tedavi edilmesi gerekir. Tedavi sürecinde aşağıdaki yöntemlerden faydalanılır:

Uygun Diyet Programı: Bu aşamada “vitamin eksikliği için ne yemeli?” sorusuna yanıt aranır. Vitamin eksikliği teşhisinin ardından ilk olarak beslenme alışkanlarının düzenlenmesi gerekir. Vitaminler doğal yollarla çoğunlukla besinler tarafından karşılanır. Bunun için vitamin eksikliğine bağlı olarak uzmanın önerdiği besinlerin yeterli tüketilmesi vitamin eksikliği sorununu ortadan kaldırabilir. Sağlıklı bir beslenme planının oluşturulması da gelecekte yaşanabilecek vitamin eksikliklerinin önüne geçebilir.

Vitamin Takviyesi: Besinlerde alınan vitaminin yeterli olmadığı durumlarda vitamin takviyesi alınması vitamin eksikliğinin önüne geçebilir. Bu takviyeler reçeteli veya reçetesiz olarak ağız yolu ile alınabileceği gibi emilim sorunları yaşanabilen B12 vitamini gibi vitaminler enjeksiyon yolu ile alınabilir. Ancak alınan bazı vitamin takviyeleri kişilerde yan etkilere veya ilaçlarla etkileşime girmesi durumunda olumsuz sonuçlar doğurabilir. Özellikle hamile veya emziren kişilerin her vitamini alması doğru olmaz. Bu nedenle vitamin takviyesinin doktor kontrolünde alınması oldukça önemlidir.

Emilim Sorunlarının Tedavisi: Bağırsak veya sindirim yollarında yaşanan sentez problemleri kaynaklı hastalıklar tespit edilmişse tedavi edilmesi gerekir. Bu sorunlar tedavi edilmediği takdirde vitamin alımı ne kadar olsa da vücuda fayda sağlamayabilir. Tedavisi mümkün olmayan hastalıklardan kaynaklanan emilim problemi var ise de vitaminler direkt enjekte edilerek kullanılabilir.

Vitamin eksikliği hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak için "Yorgunluğa Neden Olan 5 Vitamin Eksikliği" başlıklı yazımıza da göz atabilirsiniz. Sağlıklı günler dileriz.