Hangi gıdalar faydalı, hangileri zararlı?

Kemik sağlığında beslenmenin önemine değinen Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Vezirhüyük, “Kemik sağlığında birçok besin ögesinin destekleyici rolü vardır. Bunlar arasında kalsiyum, D vitamini, protein, magnezyum, fosfor ve potasyum öne çıkar. Fazla tuzlu gıdalar, alkol, düşük besin değerli işlenmiş gıdalar, yüksek oksalat içeren gıdalar, asitli içecekler, yağ oranı yüksek gıdalar, aşırı D vitamini veya takviyelerini gelişigüzel kullanmak ve aşırı kafein tüketimi ise kemik sağlığını olumsuz etkileyebilir” dedi.

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Vezirhüyük, kemik erimesi ve kemikleri iyi gelen besinlerle ilgili açıklamalarda bulundu.

“Halk arasında kemik erimesi olarak da bilinen osteoporoz, kemiklerde bulunan mineral yoğunluğunun azalması nedeniyle kemiklerin zayıflaması ve kırılganlaşması olarak tanımlanabilir” diye konuştu.

KEMİĞİN YAPILANMA SÜRECİ

Yaşam boyunca kemikte yapılanmaların meydana gelebileceğini söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Vezirhüyük, “Yaklaşık 30 yaşına kadar kemiğin yeniden yapılanma süreci devam eder. 30 yaşında kemik yapısının ve kütlesinin en güçlü olduğu noktaya ulaşılır. 40 yaş civarında, kemik kütlesi yavaş yavaş azalmaya başlar. Menopozdan sonra östrojen (kadınlık hormonu) seviyesindeki azalma nedeniyle kadınlar hızla kemik kaybederler ve osteoporoz (kemik erimesi) ortaya çıkar. Sonraki 5-10 yıl, kemik yıkımı yapımından daha hızlı olduğundan kadınlar kemik kütlesinin üçte birine yakınını kaybederler. Daha az kütlesi olan yani daha zayıf kemikler küçük bir düşmede bile kırılabilir. Osteoporozun ilk belirtisi, düşme sonucu kırılmış bir kemik olabilir. Kırılmalar en çok kalçalarda, el bileklerinde ya da bel omurlarında meydana gelmektedir” ifadelerini kullandı.

KADINLARDA RİSK DAHA FAZLA

Kemik erimesi olan bireylerin boylarının kısalabileceğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Vezirhüyük, “Özellikle menopoz sonrası vücudun kemik kütlesinde yani tüm vücut kemik miktarında ciddi azalmalar olması nedeniyle osteoporozlu insanların vücutları küçülür, boyları kısalır. Ayrıca omurga kırıkları sıklıkla boy kısalması ve omuzlarda yuvarlaklaşma ile sonuçlanır. Kadınların osteoporoz olma riskleri erkeklere göre daha fazladır çünkü kadınların kemikleri erkeklerinkinden yüzde 20 ila 30 daha azdır. Her iki cinsiyette yaş arttıkça kemik kaybı artar ve kalça kırığı riski artış gösterir” dedi.

OSTEOPOROZ İLE GEÇİCİ OSTEOPOROZ ARASINDAKİ FARKLAR

Osteoporoz ve geçici osteoporoz arasındaki farklardan bahseden Dr. Öğr. Üyesi Vezirhüyük, “Geçici osteoporoz, daha çok kemik iliği ödemi ile başlamaktadır. Kendisini sınırlayan ve zamanla azalan ve bir süre sonra tamamen ortadan kaybolan bir durumdur. Kesin sebebinin ne olduğu tam olarak bilinmemektedir. En sık kalça kemiğinde karşımıza çıkmaktadır. Hastalara basmaması gerektiği anlatılır. Anti-inflamatuvar ilaçlar ile ödemin geçmesi sağlanır. Bir süre sonra tamamen ortadan kaybolur” açıklamasında bulundu.

KEMİKLERİ ZAYIFLATAN DURUMLAR

Genetik faktörler,

Hormonal dengesizlikler,

Kortizon gibi bazı ilaçların kullanımı,

Tiroit bezinin fazla çalışması,

Yaş,

Yaşam tarzı (sigara kullanımı, aşırı alkol tüketimi ve hareketsiz yaşam tarzı, yetersiz beslenme).

KEMİK SAĞLIĞINA İYİ GELEN BESİNLER

Yeterli ve dengeli bir diyetin sağlık halinin devamlılığı için elzem olduğu bilinir. Kemik sağlığında birçok besin ögesinin rolü bulunur. Bunlar arasında kalsiyum, D vitamini, protein, magnezyum, fosfor ve potasyum öne çıkar. Yeterli ve dengeli bir diyet tüketirseniz (bol miktarda meyve, sebze, baklagiller, fındık, tohumlar ve düşük yağlı proteinler içeren), kemiklerinizin sağlıklı ve optimum düzeyde işlev göstermesi için gereken çoğu besin ögesini vücudunuza almış olursunuz.

KALSİYUM KEMİK SAĞLIĞI AÇISINDA KRİTİK ÖNEM TAŞIR

Kemiklere fayda sağlayan mineral ve vitaminlere de değinen Dr. Öğr. Üyesi Vezirhüyük, “Kalsiyum, kemiklerin ana bileşenlerinden biri olup hücre, kas, kalp ve sinir fonksiyonları için hayati bir öneme sahip bir mineraldir. Vücutta en bol bulunan mineraldir ve kemik sağlığı için kritik hayati önem taşır. Kalsiyum, vücut tarafından üretilemediğinden, vücuda besin kaynaklarından sağlanır (bunlar en güvenli ve etkili olanlardır) veya kalsiyum takviyelerinden alınabilir. Kan dolaşımında yeterince kalsiyum yoksa, vücut kemiklerdeki kalsiyumu kullanarak kemikleri zamanla olumsuz etkiler” dedi.

D VİTAMİNİ ÖNEMLİ

D vitamininin, özellikle kemikler olmak üzere vücut için oldukça önemli bir vitamin olduğunu dile getiren Dr. Öğr. Üyesi Vezirhüyük, “D vitamini, kalsiyum emilimine, kan kalsiyum ve fosfor seviyelerinin düzenlemesine yardımcı olur (kemik oluşumu için gereklidir). Vücudumuz, güneş ışığına maruz kaldığında D vitaminini aktif bir forma dönüştürür” ifadelerini kullandı.

KEMİK SAĞLIĞINI OLUMSUZ ETKİLEYEN BESİNLER

Dr. Öğr. Üyesi Vezirhüyük, kemik sağlığını olumsuz etkileyen besinleri ise şu şekilde sıraladı:

"Fazla tuz içeren gıdalar.

Alkol.

Düşük besin değeri olan işlenmiş gıdalar.

Yüksek oksalat içeren gıdalar.

Asitli içecekler (gazlı içecekler).

Yağ oranı yüksek gıdalar.

Aşırı D vitamini veya takviyeleri kendi başına kullanmak.

Aşırı kafein tüketimi.